Τη Κυριακή 29 Ιανουαρίου στις 11 το πρωί θα έχω τη χαρά να βρεθώ στο Κιάτο, στη Δημοτική Βιβλιοθήκη του Δήμου Συκιωνίων (Καλογεροπούλου και Παπαληγούρα) καλεσμένος του ΝΠΔΔ "Η Μηκώνη" και του Σύλλογου Πολιτισμού "Σαν παραμύθι"
Θα μιλήσουμε για το βιβλίο "Ο Κώδικας της Λέρου" και θα φτιάξουμε παραμύθια με αφορμή την ιστορία του Κιάτου...
Έτσι λοιπόν διάβασα λίγο για την ιστορία της περιοχής να πάω κι εγώ προετοιμασμένος
Όμως, αν και το ξέρω πως όσο ψάχνεις και διαβάζεις, τόσο μπροστά σε πιο πολλές εκπλήξεις πέφτεις, δεν περίμενα να πέσω πάνω σε κάποιο πρόσωπο που θα μου προκαλούσε ζωηρότατο ενδιαφέρον.
Εκεί που σήμερα ήταν το Κιάτο βρισκόταν η αρχαία Σικυών. Στο θέατρο της, ένα από τα μεγαλύτερα της αρχαίας Ελλάδας εικάζεται ότι "παίχτηκε αρχαίο δράμα
για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Αναπτύχθηκαν επίσης σπουδαίες σχολές γλυπτικής
και ζωγραφικής με ονομαστούς καλλιτέχνες όπως ο Λύσιππος, προσωπικός ανδριαντοποιός του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Στην
ιστορία έχει μείνει η Σικυώνια ποιήτρια Πράξιλλα
και σπουδαίοι πολιτικοί άνδρες όπως ο τύραννος Κλεισθένης και ο Άρατος" (από την ιστοσελίδα του Δήμου).
 |
| Άγαλμα που θεωρείται ότι αναπαριστά την Πράξιλλα και βρίσκεται στη Βίλλα του Αδριανού στη Ρώμη |
Η Πράξιλλα. Μια από τις μεγαλύτερες ποιήτριες της αρχαιότητας. Όχι μόνο δεν σώζονται παρά μηδαμινά σπαράγματα των στίχων της, αλλά και το μεγαλύτερο απόσπασμα που έφθασε ως τις μέρες μας από τον "Ύμνο στον Άδωνη" για τον οποίο δέχτηκε ανελέητη σάτιρα. Αιτία οι στίχοι (οι μόνοι που σώθηκαν) που ακολουθούν:
Το ωραιότερο πράγμα που άφησα πίσω στη γη
είναι το φως του ήλιου,
ύστερα τα φωτεινά αστέρια και το πρόσωπο του φεγγαριού.
Α ναι, και τα ώριμα πεπόνια και τα μήλα και τα αχλάδια.
Πράξιλλα, Ύμνος στον Άδωνη
(μετάφραση Μ. Ζ. Κοπιδάκης)
Διαβάζω:
"Η ακμή της Πράξιλλας από τη Σικυώνα τοποθετείται στα μέσα του πέμπτου αιώνα. Στα σωζόμενα αποσπάσματα μαρτυρείται ένας Ύμνος στον Άδωνη,ένας διθύραμβος με τίτλο Αχιλλεύς και Παροίνια άσματα. Οι παρακάτω στίχοι προέρχονται από τον Ύμνο στον Άδωνη, για τον οποίο οι αρχαίες κρίσεις δεν πρέπει να ήταν ιδιαιτέρως κολακευτικές, αφού η φράση ἠλιθιώτερος τοῦ Πραξίλλης Ἀδώνιδος αποτελούσε παροιμία. Οι τρεις εύρυθμοι αυτοί εξαμετρικοί στίχοι είναι η απάντηση που έδωσε ο θνήσκων Άδωνης, όταν ρωτήθηκε για ποιο πράγμα από αυτά που άφηνε πίσω του λυπόταν πιο πολύ"
Ας με συγχωρήσουν οι αρχαίοι σατιρικοί, αλλά βρίσκω πολύ συγκινητικούς αυτούς τους στίχους. Ναι. Ο ήλιος, το φεγγάρι και τα αχλάδια.
Και θυμήθηκα τον Μίλαν Κούντερα και "Το βιβλίο του γέλιου και της λήθης" (εκδόσεις Οδυσσέας -μετάφραση Αντρέας Τσάκαλης)
Γράφει:
"Αλλά είναι πραγματικά τα τανκς σπουδαιότερα από τα αχλάδια; Ο Κάρελ συνειδητοποίησε πως η απάντηση σ' αυτή την ερώτηση δεν είανι και τόσο προφανής, όσο του φαινόταν πάντα, κι άρχισε μυστικά να συμπαθεί την προοπτική της μητέρας, κατά την οποία μπροστά είναι το αχλάδι και κάπου μακριά πίσω του είναι το τανκς, μικρούλικο σαν χρυσοκάνθαρος, έτοιμος κάθε στιγμή να πετάξει και να χαθεί απ' τον ορίζοντα. Αχ ναι, αφού η μητέρα έχει απόλυτο δίκιο΅το τανκς είναι θνητό και το αχλάδι αιώνιο"
Έτσι ακριβώς... Σκεφτείτε ένα τραγανό αχλάδι ή ένα μυρωδάτο πεπόνι, ένα κόκκινο μήλο που δαγκώνεις και η γεύση σε ταξιδεύει πίσω σε μαρινά μονοπάτια της παιδικής ηλικίας...
Και σκέφτηκα πως η Πράξιλλα ήξερε πολύ καλά τι έλεγε. Και να λοιπόν που αντί για ήρωες και μάχες νομίζω ότι τη Κυριακή θα πρέπει φτιάξουμε τις δικές μας ιστορίες ξεκινώντας και από τη μεγάλη αυτή ποιήτρια της αρχαιότητας...
Και ίσως κάπου μακριά στο μέλλον να ανακαλύψουμε περισσότερα για εκείνη ...
Γιατί ναι: Το αχλάδι είναι αιώνιο!
Ο Τατιανός (2ος μ.Χ. αι.), πηγή μάλλον αμφίβολης αξιοπιστίας, στο "Προς Έλληνας" μας πληροφορεί ότι σύντροφός του Λύσιππου ήταν η διάσημη Σικυώνια ποιήτρια Πράξιλλα, της οποίας φιλοτέχνησε και περίτεχνο ορειχάλκινο άγαλμα, που μαρμάρινο αντίγραφό του βρίσκεται σήμερα στο Βερολίνο. Η Πράξιλλα ήταν μία από τις εννέα σπουδαιότερες ποιήτριες της αρχαιότητας, η τέταρτη του Αλεξανδρινού κανόνα που χαρακτηρίστηκαν "Λυρικαί Μούσαι".
Για το άγαλμα στη Βίλα Αδριανού μπορείτε να διαβάσετε εδώ
(μετάφραση Μ. Ζ. Κοπιδάκης)
Διαβάζω:
"Η ακμή της Πράξιλλας από τη Σικυώνα τοποθετείται στα μέσα του πέμπτου αιώνα. Στα σωζόμενα αποσπάσματα μαρτυρείται ένας Ύμνος στον Άδωνη,ένας διθύραμβος με τίτλο Αχιλλεύς και Παροίνια άσματα. Οι παρακάτω στίχοι προέρχονται από τον Ύμνο στον Άδωνη, για τον οποίο οι αρχαίες κρίσεις δεν πρέπει να ήταν ιδιαιτέρως κολακευτικές, αφού η φράση ἠλιθιώτερος τοῦ Πραξίλλης Ἀδώνιδος αποτελούσε παροιμία. Οι τρεις εύρυθμοι αυτοί εξαμετρικοί στίχοι είναι η απάντηση που έδωσε ο θνήσκων Άδωνης, όταν ρωτήθηκε για ποιο πράγμα από αυτά που άφηνε πίσω του λυπόταν πιο πολύ"
Ας με συγχωρήσουν οι αρχαίοι σατιρικοί, αλλά βρίσκω πολύ συγκινητικούς αυτούς τους στίχους. Ναι. Ο ήλιος, το φεγγάρι και τα αχλάδια.
Και θυμήθηκα τον Μίλαν Κούντερα και "Το βιβλίο του γέλιου και της λήθης" (εκδόσεις Οδυσσέας -μετάφραση Αντρέας Τσάκαλης)
Γράφει:
"Αλλά είναι πραγματικά τα τανκς σπουδαιότερα από τα αχλάδια; Ο Κάρελ συνειδητοποίησε πως η απάντηση σ' αυτή την ερώτηση δεν είανι και τόσο προφανής, όσο του φαινόταν πάντα, κι άρχισε μυστικά να συμπαθεί την προοπτική της μητέρας, κατά την οποία μπροστά είναι το αχλάδι και κάπου μακριά πίσω του είναι το τανκς, μικρούλικο σαν χρυσοκάνθαρος, έτοιμος κάθε στιγμή να πετάξει και να χαθεί απ' τον ορίζοντα. Αχ ναι, αφού η μητέρα έχει απόλυτο δίκιο΅το τανκς είναι θνητό και το αχλάδι αιώνιο"
Έτσι ακριβώς... Σκεφτείτε ένα τραγανό αχλάδι ή ένα μυρωδάτο πεπόνι, ένα κόκκινο μήλο που δαγκώνεις και η γεύση σε ταξιδεύει πίσω σε μαρινά μονοπάτια της παιδικής ηλικίας...
Και σκέφτηκα πως η Πράξιλλα ήξερε πολύ καλά τι έλεγε. Και να λοιπόν που αντί για ήρωες και μάχες νομίζω ότι τη Κυριακή θα πρέπει φτιάξουμε τις δικές μας ιστορίες ξεκινώντας και από τη μεγάλη αυτή ποιήτρια της αρχαιότητας...
Και ίσως κάπου μακριά στο μέλλον να ανακαλύψουμε περισσότερα για εκείνη ...
Γιατί ναι: Το αχλάδι είναι αιώνιο!
Ο Τατιανός (2ος μ.Χ. αι.), πηγή μάλλον αμφίβολης αξιοπιστίας, στο "Προς Έλληνας" μας πληροφορεί ότι σύντροφός του Λύσιππου ήταν η διάσημη Σικυώνια ποιήτρια Πράξιλλα, της οποίας φιλοτέχνησε και περίτεχνο ορειχάλκινο άγαλμα, που μαρμάρινο αντίγραφό του βρίσκεται σήμερα στο Βερολίνο. Η Πράξιλλα ήταν μία από τις εννέα σπουδαιότερες ποιήτριες της αρχαιότητας, η τέταρτη του Αλεξανδρινού κανόνα που χαρακτηρίστηκαν "Λυρικαί Μούσαι".
Για το άγαλμα στη Βίλα Αδριανού μπορείτε να διαβάσετε εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου