Η Φιλαναγνωσία σε ένα από τα πιο ιστορικά σχολεία της Ελλάδας

 

Ένας χαιρετισμός, που -όπως θα διαπιστώσετε διαβάζοντάς τον- έχει μας πει κάτι πολύ περισσότερο από έναν τυπικό χαιρετισμό.

Στο πλαίσιο των δράσεων Φιλαναγνωσίας βρεθήκαμε στη Χίο και στη Λέσβο όπου είχαμε την τύχη να έρθουμε σε επαφή και με πολλούς φωτισμένους εκπαιδευτικούς

Πρότυπο Λύκειο Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Στέφανος Παρασκευαΐδης, Φιλόλογος

 

Χαιρετισμός εκδήλωσης του Μουσείου Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης:

Για να αγαπήσουμε το διάβασμα – δράσεις φιλαναγνωσίας για μικρούς και μεγάλους

 

Κυρίες και κύριοι, 

Δεν θα πω ότι είναι χαρά μας να φιλοξενούμε τη σημερινή εκδήλωση. Μία τόσο αξιέπαινη πρωτοβουλία όσο αυτή που παίρνει το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης αποτελεί χαρά και τιμή για οποιονδήποτε θεσμό ή ιδιώτη τη φιλοξενεί. Για εμάς όμως είναι κάτι παραπάνω από αυτό. Αφενός ως εκπαιδευτικοί βλέπουμε την εκδήλωση αυτή ως μια εξαιρετική ευκαιρία να αναστοχαστούμε και να επαναπροσδιορίσουμε τον δικό μας ρόλο απέναντι στο κοινωνικό σύνολο. Αφετέρου ο χώρος στον οποίο βρισκόμαστε δίνει μια ιδιαίτερη συμβολική διάσταση στην αποψινή μας συζήτηση.

Το να μιλάς για την αξία του βιβλίου σε αυτήν εδώ την αίθουσα είναι –κατά κάποιον τρόπο- σαν να συνομιλείς με την ιστορία, σαν να προσπαθείς να εκπληρώσεις οράματα που έθρεψαν πολλές γενιές ανθρώπων. Διότι ο χώρος στον οποίο θα συνομιλήσουμε για το βιβλίο έχει δημιουργηθεί εξαρχής από την αγάπη για τη γνώση, τη μάθηση και το βιβλίο. Το ιστορικό ετούτο κτήριο δημιουργήθηκε από τις δωρεές σημαντικών ευεργετών του τόπου μας που πίστευαν βαθιά ότι η παιδεία είναι αγαθό μέγιστο για το κοινό καλό. Και από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του υπήρξε ιδιαίτερη μέριμνα για τα βιβλία.

Από το 1840, επί Τουρκοκρατίας, που άρχισε να λειτουργεί το «Γυμνάσιο» Μυτιλήνης, δημιουργήθηκε και η βιβλιοθήκη του Σχολείου, η οποία σταδιακά εμπλουτιζόταν από μεγάλες δωρεές ανθρώπων της εκπαίδευσης, της εκκλησίας, αλλά  και πολλών φωτισμένων ιδιωτών. Μια πρακτική που συνεχίζεται αδιάκοπα μέχρι τις μέρες μας.

Τα ονόματα των ευεργετών και δωρητών που βλέπετε χαραγμένα στις μαρμάρινες πλάκες στον τοίχο της αίθουσας βρίσκονται εκεί για να μας θυμίζουν τις προσπάθειες και το όραμα των παλαιών, αλλά και την ευθύνη και το χρέος ημών των νεοτέρων. Αποδεικνύουν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ότι η κοινωνία πιστεύει στην αξία της παιδείας, επενδύει σε αυτήν και αναμένει από εμάς να ανταποκριθούμε επάξια.

Το πρότυπο Λύκειο Μυτιλήνης, αγωνίζεται χρόνια τώρα να φανεί αντάξιο αυτής της μεγάλης βαριάς παράδοσης. Πλήθος προγραμμάτων έχει εκπονηθεί που περιστρέφονται γύρω από την ανάγνωση, τη μελέτη αλλά και την έκδοση βιβλίων. Για να μην σας κουράσω αναφέρω ενδεικτικά τα αφιερώματα σε λογοτέχνες, όπως τον Καβάφη και τον Καββαδία, το διασχολικό πρόγραμμα για τον Ελύτη που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την Ευαγγελική Σχολή Ν. Σμύρνης, την προσέγγιση της προσφυγικής εμπειρίας των Ελλήνων της Μ.Α. μέσα από τη λογοτεχνία, αλλά και μέσα από συνεντεύξεις που κατέληξαν σε ενδιαφέρουσες εκδόσεις.

Επομένως η σημερινή εκδήλωση δεν είναι ένα μεμονωμένο γεγονός. Είναι η συνέχεια μιας προσπάθειας που πάει πολύ πίσω στον χρόνο. Αλλά και η αφετηρία για ένα νέο δυναμικό ξεκίνημα που θα μπορεί να ανταποκριθεί καλύτερα στις προκλήσεις της εποχής μας. Διότι αυτός που θέλει σήμερα να προωθήσει τη φιλαναγνωσία και το βιβλίο μπορεί να μην έχει να αντιπαλέψει με τον αναλφαβητισμό και την άγνοια, έχει όμως να αντιμετωπίσει εμπόδια όπως η ημιμάθεια και η απαξίωση, που ίσως είναι ακόμη δυσκολότερα.

Για τον λόγο αυτό έχει έλθει η ώρα να μιλήσουμε. Για το πώς μπορούμε να αγαπήσουμε το βιβλίο. Για το πώς να πείσουμε για την αναγκαιότητα αυτής της αγάπης, σε έναν κόσμο που κατακλύζεται από τα μέσα ενημέρωσης και τον καταιγισμό της πληροφορίας και της εικόνας. Για το πώς θα αναζητήσουμε την ουσία και την αυτοπραγμάτωση μέσα από έναν κυκεώνα όπου η αξία μετριέται με την εμπορικότητα και πουλιέται σαν καταναλωτικό προϊόν. Για το τι πρέπει να κάνουμε όλοι εμείς, οι εκπαιδευτικοί και ακόμη περισσότερο οι γονείς για να μπορέσει το βιβλίο να αγαπηθεί από τα πιο αθώα και δεκτικά πλάσματα αυτού του κόσμου, τα παιδιά.

Και αφού μιλήσουμε για όλα αυτά θα πρέπει με περίσκεψη και αίσθημα ευθύνης να σχεδιάσουμε τις επόμενες κινήσεις μας, να οργανώσουμε την παρέμβασή μας στην κοινωνία.

Το απαιτούν από εμάς ακόμα και οι τοίχοι αυτής της αίθουσας.