Η Μαγική Τράπουλα της Μυθολογίας: Φτιάξε τον δικό σου Ελληνικό Μύθο!

Κυκλοφόρησε σε πρώτη δοκιμαστική έκδοση σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων 

Η ΜΑΓΙΚΗ ΤΡΑΠΟΥΛΑ ΤΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ

Κείμενα: Κώστας Στοφόρος

Ζωγραφιές: Στεφανία Βελδεμίρη

Βασισμένη στη «Γραμματική της Φαντασίας» του Τζιάνι Ροντάρι

και στις λειτουργίες του παραμυθιού του Βλάντιμιρ Προπ

Α. Φτιάχνοντας ιστορίες και παραμύθια με τα παιδιά

Οι ιστορίες που φτιάχνουν τα παιδιά, αλλά ακόμη και οι γονείς ή οι παιδαγωγοί, συχνά και με τη δική τους συμβολή, θεωρούνται εξαιρετικά σημαντικές και ωφέλιμες. Αν μπορούσαμε να συνοψίσουμε, θα λέγαμε:

ü      Το παιδί μαθαίνει να εκφράζει καλύτερα τις σκέψεις του, να μοιράζεται αυτά που ονειρεύεται, να «εξορκίζει» αυτά που φοβάται

ü      Γίνεται καλύτερος ακροατής. Μαθαίνει να ακούει αλλά να μη δέχεται παθητικά τα όσα του λένε.

ü      Εξασκεί τη φαντασία και τη δημιουργικότητα.

ü      Οι ιστορίες αυτές μπορεί να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα και στην ψυχολογία του. Ένα παραμύθι προσαρμοσμένο στο κάθε παιδί το βοηθά να ταυτιστεί με τους ήρωες και μέσα από αυτήν την ταύτιση να κατευνάσει ακόμη και τις ανησυχίες του, αλλά να βρει κι ένα κλειδί για να αντιμετωπίζει τα εμπόδια που του προκύπτουν.

ü      Η γλωσσική έκφραση βελτιώνεται τόσο με όσα λέει το ίδιο το παιδί, όσο και με αυτά που ακούει να δημιουργούνται από τα άλλα παιδιά της ομάδας ή τους ενηλίκους. 

ü      Βελτίωση παρατηρείται και στην ικανότητα συγκέντρωσης.

Β.. Τι είναι η Μαγική Τράπουλα

Η μαγική τράπουλα βασίζεται στις λεγόμενες «λειτουργίες» των παραμυθιών. Οι λειτουργίες αυτές, σύμφωνα με έναν από τους σημαντικότερους μελετητές του παραμυθιού, τον Ρώσο Βλαντιμίρ Προπ, ο οποίος προσδιόρισε ότι είναι 31 στον αριθμό, υπάρχουν, πάνω- κάτω, σε όλα τα παραμύθια. Ο Τζιάνι Ροντάρι τις περιόρισε σε 20 και πρότεινε τη δημιουργία μιας τράπουλας. 

Ο Ροντάρι λέει πως οι «λειτουργίες» είναι για το παραμύθι ότι οι νότες για τη μουσική. Όπως με τις 12 νότες μπορείς να φτιάξεις αναρίθμητες μελωδίες, έτσι και με τις «λειτουργίες» μπορείς να φτιάξεις αναρίθμητα παραμύθια…

Γιατί όμως να χρησιµοποιήσουµε ειδικά αυτή την τράπουλα κι όχι άλλες «τράπουλες» της φαντασίας, ή ένα σύνολο εικόνων που διαλέξαμε στην τύχη, ή μια σειρά από λέξεις του λεξικού;

«Μου φαίνεται πως είναι φανερό», απαντά ο Ροντάρι. «Κάθε χαρτί της τράπουλας δεν αντιπροσωπεύει µόνο τον εαυτό του, αλλά μια πλήρη «τομή» του κόσµου των παραµυθιών, ένα φτεροκόπηµα φανταστικών απόηχων, για παιδιά που έχουν κάπως εξοικειωθεί µε τα παραµύθια, τη γλώσσα τους, τα θέµατά τους… Οι «λειτουργίες» των παραµυθιών, κατά κάποιο τρόπο, βοηθούν το παιδί να γνωρίσει τον εαυτό του. Και είναι στη διάθεσή µας, έτοιµες, εγκυρότατες, εύκολες στη χρήση: θα µου φαινόταν άσκοπη σπατάλη να τις απορρίψουµε…»

Η Μαγική Τράπουλα, είναι ένα ακόμη μονοπάτι για να ταξιδέψει η φαντασία των παιδιών, αλλά και των … «μεγάλων» ώστε να βρουν και πάλι το παιδί που έχουν μέσα τους…

Οδηγίες χρήσεως:

Η Μαγική Τράπουλα μπορεί να παιχτεί από όλες τις ηλικίες.

-Για τα παιδιά που δεν ξέρουν ακόμη να διαβάζουν θα χρειαστεί η βοήθεια της μαμάς και του μπαμπά

-Για τους ενήλικες που δεν έχουν φαντασία τα πράγματα είναι απείρως δυσκολότερα!

Οι κανόνες

Ο πρώτος κανόνας του παιχνιδιού είναι ότι δεν υπάρχει κανόνας!

Η παρέα, η ομάδα ή η τάξη συγκεντρώνεται. Αποφασίζουμε αν θα υπάρξουν κάποιες γενικές κατευθύνσεις ή αν θα λειτουργήσουμε απολύτως ελεύθερα στη δημιουργία του μύθου.

Ο πρώτος «παίκτης» τραβά την πρώτη κάρτα και αρχίζει να αφηγείται τον μύθο. Μόλις ολοκληρώσει την αφήγησή του (με ή χωρίς περιορισμό χρόνου) τραβά κάρτα ο επόμενος παίκτης και συνεχίζει τον μύθο εκεί που σταμάτησε ο προηγούμενος. Προχωράμε έτσι μέχρι να ολοκληρωθεί η ιστορία.

Αν θέλουμε μπορούμε να δραματοποιήσουμε τον μύθο μας και οι παίκτες να ερμηνεύουν τους ρόλους.

Μπορούμε να χωριστούμε σε μικρότερες ομάδες, να μοιραστούμε τις κάρτες και ορίζοντας ένα χρονικό περιθώριο η κάθε ομάδα να φτιάξει τον δικό της μύθο και να τον παρουσιάσει με όποιον τρόπο θεωρεί πιο πρόσφορο

Μερικά παραδείγματα:

-Μπορούμε να φτιάξουμε έναν δικό μας μύθο χρησιμοποιώντας από 1 έως 21 τραπουλόχαρτα

-Μπορούμε να ακολουθήσουμε πιστά τη σειρά από το 1 έως το 21 ή να ανακατέψουμε τα τραπουλόχαρτα και να διαλέγουμε σε μια τυχαία σειρά

-Μπορεί ο καθένας από εμάς και τους φίλους μας να παίρνει μια κάρτα κι από αυτήν να φτιάχνει τον δικό του μύθο.

-Μπορούμε να μοιραστούμε τις κάρτες μεταξύ μας κι ο καθένας να διηγηθεί στους άλλους έναν εντελώς διαφορετικό μύθο.

Αφήστε ελεύθερη τη φαντασία σας και …καλή διασκέδαση!!

Γ. Μαθαίνοντας την Μυθολογία και την Ιστορία

Η Μαγική Τράπουλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί με την καθοδήγηση των ενηλίκων ώστε τα παιδιά να αποκτήσουν βιωματική γνώση για συγκεκριμένα θέματα. Ήδη έχει χρησιμοποιηθεί με επιτυχία στη δημιουργία παραμυθιών από τα ίδια τα παιδιά με σκοπό την εξοικείωση τους με τους κανόνες της σωστής διατροφής.

Επίσης έχουν δημιουργηθεί παραμύθια για τη ζωοφιλία, τους φόβους των παιδιών κ.α.

Ένα νέο πεδίο όπου σημειώνεται ήδη επιτυχία είναι η γνωριμία των παιδιών με  λογοτεχνικά κείμενα, θεατρικά έργα, αλλά και την τοπική ιστορία.

Με τη βοήθεια της Μαγικής Τράπουλας δημιουργήθηκαν παραμύθια με αφορμή π.χ. τη σκηνή της Οδύσσειας, όπου το πιστό σκυλί ο Άργος αναγνωρίζει τον Οδυσσέα και μετά ξεψυχά. Αντίστοιχη εργασία έγινε και πάνω στο ποίημα του Ζαχαρία Παπαντωνίου «Απολογία στα ζώα».

Με έμπνευση τα μνημεία –σύμβολα Αθήνας και Θεσσαλονίκης (Λευκό Πύργο και Ακρόπολη) δημιουργήθηκε το παραμύθι «Περιπέτεια στον Παρελθώνα».

Με αφορμή τους Αχαρνής του Αριστοφάνη δημιουργήθηκε το παραμύθι «Αχαρνής 2012» που συνδέει την αρχαία ιστορία με τη σημερινή εποχή, με επίκεντρο τις Αχαρνές.

Η μέθοδος που ακολουθείται είναι η εξής:

Διαβάζουμε το κείμενο, την περίληψη του μύθου ή της ιστορίας ή το απόσπασμα στα παιδιά και στη συνέχεια μοιράζοντας τα χαρτιά της Μαγικής Τράπουλας φτιάχνουμε ένα παραμύθι εμπνευσμένο από τα όσα ακούσαμε.

Στην περίπτωση της τοπικής ιστορίας και μυθολογίας, έχουμε κάνει προεργασία (κατά προτίμηση με τη συνεργασία των παιδιών) και παρουσιάζουμε στη συνάντηση μας μια σύντομη αφήγηση της ιστορίας του τόπου που βρισκόμαστε. Τα παιδιά φτιάχνουν έναν –ή περισσότερους- μύθους που τοποθετούνται στο συγκεκριμένο χώρο, αξιοποιώντας τα όσα μάθαμε.

Για να κεντρίσουμε τη φαντασία μπορούμε  να διαβάσουμε αποσπάσματα από κείμενα για την περιοχή, να δείξουμε παλιές φωτογραφίες κλπ.

Για πληροφορίες: stoforos@gmail.com