Η Αργώ κι ένας φωτισμένος εκπαιδευτικός

«…Η πατρίδα δεν είναι μονάχα οράματα και πάθη. Είναι κι άλλα πολλά πράματα, χειροπιαστά κι ίσως ακόμα πιο πολύτιμα, η γη όπου γεννήθηκε κανείς και χάρηκε τα νεανικά του χρόνια, ο καπνός της εστίας, οι τάφοι των γονιών, οι ζωντανές αναμνήσεις των προγόνων, τα τραγούδια τους, τα παραμύθια τους, τα δέντρα που φύτεψε κανείς με το χέρι του, τα πρώτα λόγια αγάπης που άκουσε, η μικρή κοινωνία του, η έδρα, τα περασμένα και τα μελλούμενα της φαμελιάς του. Πατρίδα είναι όλα αυτά και δεν τα αρνιέται κανείς εύκολα. Μα σαν όλα αυτά τον αρνηθούν, μονομιάς και βάναυσα, και τον διώξουν για πάντα μακριά στα ξένα, καταστραμμένο και πειναλέο, πού θα στηρίξει την εθνική ζωή του;» (Γιώργος Θεοτοκάς, Αργώ)

Κατά καιρούς αφήνω πίσω μου τα επίκαιρα διαβάσματα και επιστρέφω στις πηγές. Σε εκείνα τα βιβλία που για διαφορετικούς λόγους το καθένα με έκαναν αυτό που είμαι σήμερα. Επηρέασαν τον τρόπο που σκέφτομαι και βλέπω τον κόσμο. Ένα τέτοιο εμβληματικό βιβλίο είναι και η «Αργώ» του Θεοτοκά.

Ο πρώτος τόμος κυκλοφόρησε το 1933, όταν ο Θεοτοκάς ήταν μόλις 28 ετών και ο δεύτερος το 1936. Διαβάζοντάς την σήμερα, η «Αργώ» αποκτά μια οδυνηρή επικαιρότητα. Το απόσπασμα, με το οποίο ξεκίνησα αυτό το σημείωμα, θα μπορούσε να έχει γραφτεί και σήμερα…

Έτσι ξεκινά το άρθρο μου "Ξαναδιαβάζοντας την "Αργώ" " που δημοσιεύεται σήμερα στον "Δρόμο της Αριστεράς". 

Πέρα από τα όσα γράφω θα ήθελα εδώ να προσθέσω πως ένας από τους λόγους που αγάπησα τόσο αυτό το βιβλίο, ήταν ο τρόπος που το προσεγγίσαμε στο σχολείο -στη Β Λυκείου- με τον φιλόλογο μας Στέφανο Ψαρρά.

Έχουν περάσει σαράντα (!) χρόνια από το μακρινό 1977 κι ακόμα θυμάμαι τις συζητήσεις που έγιναν στην τάξη.

Σε αντίθεση με την πρακτική που περνιέται για "Φιλαναγνωσία" (με αφορμή πρωτοβουλία της Λίνας Μουσιώνη γράψαμε τι ΔΕΝ είναι φιλαναγνωσία -τα πορίσματα προσεχώς) ο καθηγητής μας εμφάνισε μια λίστα μεγάλη με θέματα που σχετίζονταν με το βιβλίο κι ο καθένας από εμάς μπορούσε να διαλέξει με ποιό θα ήθελε να ασχοληθεί και να κάνει παρουσάιση στην τάξη.

Αντί να κάνουμε ανατομία του τύπου ποιοί είναι οι χαρακτήρες, περίληψη, τι θέλει να πει ο συγγραφέας και δεν ξέρω τι άλλο, εμείς -ανάλογα με το ενδιαφέρον του ο καθένας- δουλέψαμε τα πιο παράταιρα θέματα.

Εγώ για παράδειγμα είχα δουλέψει πάνω στην ιστορία του ΚΚΕ και του εργατικού κινήματος με αφορμή τον χαρακτήρα του Δαμιανού Φραντζή...

Το αποτέλεσμα ήταν μια πολυπρισματική προσέγγιση και επί της ουσίας ένας διάλογος που θύμιζε τις ίδιες τις συνελεύσεις της "Αργώς", που παρουσιάζει τόσο γλαφυρά ο συγγραφέας στο βιβλίο του.

Πώς να ξεχάσεις την ψηφοφορία για το αν υπάρχει θεός;

Κουβάλησα μέσα μου την Αργώ τόσα χρόνια κι αν γράφω αυτές τις γραμμές είναι για να επισημάνω ακόμη μια φορά πόσο σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει στη ζωή μας ένας φωτισμένος δάσκαλος