8 Μαΐου: Η μάχη στο Χάνι της Γραβιάς

 Η μάχη στο Χάνι της Γραβιάς, έχει περάσει στη συλλογική μνήμη ως μια από τις σημαντικότερες του 1821, όπως πιστοποιείται και από σχετική έρευνα (https://www.mavris.gr/books/1821-in-collective-memory/ ) όπου κατατάσσεται από τους ερωτηθέντες ως η 6η σημαντικότερη του 1821.

Κι όμως, ο ήρωάς της, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος είχε το τέλος που σήμερα γνωρίζουμε...

Το θέμα αυτό με απασχόλησε στο διήγημα μου "Ο Οδυσσέας και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος" που περιλαμβάνεται στον συλλογικό τόμο "1821 -Μέσα από τα μάτια σύγχρονων συγγραφέων" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις 24 γράμματα. 

Το απόσπασμα που ακολουθεί αναφέρεται στην επέτειο της μάχης:

"...Ο Οδυσσέας, όταν τέλειωσε την εργασία, παρακάλεσε του γονείς του να πάνε εκδρομή στη Γραβιά στις 8 Μαΐου που θα γινόταν η αναπαράσταση της Μάχης στο Χάνι. Και τα καταφέρε, λέγοντας πως τους το πρότεινε ο δάσκαλος. Καταπληκτικό θέαμα!

Οι Τούρκοι πολιορκούσαν και οι Έλληνες αντιστέκονταν.

Έδειξαν και τον περίφημο χορό. Ο Ανδρούτσος καθώς δεν ήθελε κανείς να παραμείνει στο Χάνι παρά τη θέλησή του, έβγαλε το μαντίλι που φορούσε στο κεφάλι του και κάλεσε σε χορό όσους διάλεγαν αν μείνουν. Πρώτος – πρώτος έπιασε το μαντίλι ο Γκούρας… Συνολικά 118 ήταν αυτοί που έμειναν να υπερασπιστούν το Χάνι.

Αν το δεις σήμερα το Χάνι απορείς πραγματικά πως τα κατάφεραν. Βεβαίως ο Οδυσσέας ήξερε πως αυτό που βλέπουμε σήμερα δεν είναι το παλιό Χάνι, αλλά έχει κατασκευαστεί αργότερα όπως υποθέτουν οι ιστορικοί πως ήταν , ακριβώς απέναντι από τα ερείπια του αυθεντικού. Στα ερείπια εκείνα χτίσθηκε το 1888 το περίφημο μνημείο που εγκαινίασε ο Βασιλιάς Γεώργιος ο Α…

Πώς να ένιωσαν  εκείνοι οι ήρωες όταν είδαν να καταφθάνει το ασκέρι του Ομέρ Βρυώνη και να γεμίζει το οροπέδιο;

Ο Διάκος είχε θυσιαστεί στην Αλαμάνα για να τους σταματήσει…

Έξι φορές προσπάθησαν οι πολιορκητές να καταλάβουν το Χάνι και τις έξι φορές γύρισαν πίσω άπρακτοι.

300 νεκροί και 600 τραυματίες ήταν οι απώλειες των στρατευμάτων του Ομέρ Βρυώνη…

Μετά την αποτυχία και της έβδομης προσπάθειας αποφάσισε να φέρει κανόνια από τη Λαμία, που τότε λεγόταν Ζητούνι. Όμως ο Ανδρούτσος είχε τους κατασκόπους του. Έτσι, ένας δικός του άνθρωπος που είχε τοποθετήσει στο στράτευμα των Τούρκων άρχισε να φωνάζει, δήθεν για να φοβερίσει τους αγωνιστές πως «θα τους δείξουν αυτοί αύριο που θα έρθουν τα κανόνια από το Ζητούνι» -κι έτσι έμαθε ο Καπετάνιος πως έπρεπε να φύγει με τους άντρες του. Το Χάνι δεν θα μπορούσε να αντέξει στα κανόνια.

O Ανδρούτσος αποφάσισε να φύγουν μέσα στη νύχτα. Έθαψαν τους δυο μοναδικούς νεκρούς τους, ξεκουράστηκαν και προετοίμασαν την έξοδο.

Δυο ώρες πριν ξημερώσει, μόλις τα σύννεφα έκρυψαν το φεγγάρι, έφυγαν από την πόρτα που έβλεπε προς τον κάμπο. Πάλι έκανε την πονηριά του ο Καπετάνιος. Για να δει αν θα τους έπαιρναν είδηση οι φρουροί των Τούρκων, πέταξε με τη σειρά τρεις κάπες που είχαν από μια πέτα μέσα κι έκαναν τον θόρυβο που θα έκανε κάποιος αν πηδούσε από τον τοίχο του Χανιού. Μόλις είδε πως δεν υπήρξε αντίδραση, διέταξε την έξοδο.

Πέρασαν μέσα από τις γραμμές των πολιορκητών πολεμώντας και τράβηξαν προς την ελευθερία…"