Το ταξιδιάρικο σαντούρι

 Μια υπέροχη ιστορία από τη μαθήτριά μου στο εργαστήρι συγγραφής της Αστράμαξας που πιστεύω θα συγκινήσει ιδιαιτέρως τους φίλους μου από τη Σάμο.

Η ιστορία είναι εμπνευσμένη από πραγματικά πρόσωπα...

Το ταξιδιάρικο σαντούρι

της Μαρίας Ιωάννας Παρασκευοπούλου

 

Σχεδιάγραμμα

Όνομα	Κωνσταντίνος Τζόγιας
Επάγγελμα	τραγουδιστής, τεχνίτης οργάνων, σαντουριέρης
Καταγωγή	Μαραθόκαμπος Σάμου
Διάρκεια επαγγέλματος	1920-1970
Πληροφορία	Όλα τα όργανα στη Σάμο αγοράζονταν από τα μικρασιατικά παράλια. Οι Σαμιώτες ήταν πρωταγωνιστές της Σαμιακής Επανάστασης το 1912.
Σαμιώτες Αγωνιστές της εποχής	Αδέρφια Γιαγά από το Μαραθόκαμπο, οι οποίοι έγιναν τραγούδια, ρεμπέτικα, λαϊκά και δημοτικά.

 

 

Πριν από χρόνια, ο θείος της μαμάς μου μας είχε καλέσει για δείπνο στο σπίτι του. Όμως ήμουν μικρή και σύντομα βαρέθηκα τα κρασιά και τις πληκτικές συζητήσεις των μεγάλων. Έτσι, τα αδέρφια μου και εγώ ανεβήκαμε στη σοφίτα και αρχίσαμε αν πειράζουμε όποιο παλιό αντικείμενο συναντούσαμε.

Τα αδέρφια μου, τριών περίπου χρόνων τότε, αποκοιμήθηκαν πάνω σε έναν μεταξωτό καναπέ. Ήμουν έτοιμη να κατέβω πάλι κάτω, όταν μια λάμψη μου κέντρισε την προσοχή. Ερχόταν από το βάθος της σοφίτας, μπροστά από το παράθυρο. Εκεί βρισκόταν ένα έπιπλο καλυμμένο με ένα πανί. Αμέσως πέταξα το σκέπασμα στην άκρη και αντίκρυσα ένα μεγάλο ξεθωριασμένο σαντούρι. Με την πρώτη ματιά καταλάβαινε κανείς ότι δεν ήταν της εποχής μας, μιας και όταν το άγγιζες έμενε κάμποση σκόνη στο δάκτυλό σου, ενώ η -όμορφη κάποτε- καφετί απόχρωση που είχε, δεν φαινόταν καθαρά. 

Ξαφνικά, ανέβηκε ο θείος μου που εδώ και αρκετή ώρα μας έψαχνε. Κατευθύνθηκε προς το μεγάλο εκείνο μουσικό όργανο και μου αποκάλυψε πως ανήκε στον μπαμπά του, Κωνσταντίνο Τζόγια. Επειδή ως τότε δεν είχα ξανακούσει αυτό το όνομα, μου εξήγησε πως ο προπάππος μου, Κωνσταντίνος Τζόγιας, ήταν τραγουδιστής και κορυφαίος σαντουριέρης που ζούσε την περίοδο της Μικρασιατικής καταστροφής. Καταγόταν από το Μαραθόκαμπο της Σάμου και έπαιζε τραγούδια σε γιορτές και κηδείες. Και παρόλο που δεν είχε σχέση με την Σμύρνη, μέσω ενός δυσάρεστου γεγονότος, πολλοί Τούρκοι και αγωνιστές είχαν μπει στη ζωή του. Αυτά μου είπε μόνο και στράφηκε προς τα αγόρια. Ήταν ήδη αργά και έτσι χαιρετήσαμε και φύγαμε. Εγώ όμως είχα μαγευτεί από το σαντούρι και την ιστορία του προπάππου μου και ανυπομονούσα για την επόμενη επίσκεψή μας στον θείο της μαμάς μου.

Δεν πέρασε πολύς καιρός και ξαναβρεθήκαμε οικογενειακώς στο σπίτι του θείου. Ήμουν πολύ ενθουσιασμένη και χωρίς καλά-καλά να χαιρετήσω, ανέβηκα μονομιάς στο μικρό δωματιάκι. Τη στιγμή όμως που έφτασα πάνω, τα έχασα. Το δωμάτιο είχε αλλάξει τόσο πολύ από την προηγούμενη επίσκεψή μας. Είχαν προστεθεί και άλλα έπιπλα και το σαντούρι είχε στριμωχτεί σε μια γωνιά. Περπάτησα με δυσκολία ανάμεσα σε λαμπατέρ, ντουλάπες και μπαούλα, ώσπου έφτασα επιτέλους μπροστά στο πλέον αγαπημένο μου όργανο, το σαντούρι! Άνοιξα προσεκτικά το καπάκι του και ακούμπησα τα δάχτυλά μου πάνω στις χορδές του. Δίπλα μου ακούστηκε ένας ήχος. Γύρισα και είδα τις δύο μπαγκέτες να αιωρούνται και να παίζουν από μόνες τους σαντούρι! Ήταν λες και μια αόρατη δύναμη τις σήκωνε! Μόνο που αυτή η δύναμη ήξερε φυσικά και πολύ καλό σαντούρι, μιας και η μελωδία που άρχισε να παίζει ήταν εκπληκτική! Τότε άρχισαν όλα.

Η μουσική ήταν χαρούμενη και ευχάριστη και μου ερχόταν να χορέψω. Δεν μπόρεσα να κρατηθώ άλλο και άρχισα να χορεύω ανάμεσα στα έπιπλα. Προτού το αντιληφθώ, βρέθηκα σε μια μεγάλη γιορτή. Γύρω μου ήταν γυναίκες ντυμένες με παραδοσιακές φορεσιές και δίπλα τους βρίσκονταν άντρες που γλεντούσαν. Δυσκολεύτηκα να καταλάβω σε ποια μεριά του νησιού ήμουν ή σε ποια εποχή. Το μόνο που ήξερα ήταν ότι ήμουν σε νησί, μιας και ανάμεσα από τα  κτίρια έβλεπα τη θάλασσα. Έτσι άρχισα να περπατάω. Όσο περπατούσα φούντωνε το γλέντι. Οι ενήλικες χόρευαν, ενώ τα παιδιά και οι γέροι που παρακολουθούσαν από τα μπαλκόνια, τραγουδούσαν. Συνέχισα να προχωράω, ώσπου έφτασα στη μέση μιας πλατείας. Στο κέντρο ενός μεγάλου κύκλου, καθόταν μια ομάδα μουσικών. Από όλα τα πρόσωπα που είδα, ένα αναγνώρισα! Καθόταν και αυτό ανάμεσά τους και τραγουδούσε μπροστά από το ίδιο σαντούρι, που βρήκα στη σοφίτα του θείου της μαμά μου. Ήταν ο προπάππος μου, ο Κωνσταντίνος Τζόγιας αυτοπροσώπως! Έπαιζε μια όμορφη μελωδία και σιγοτραγουδούσε ένα τοπικό τραγούδι. Έμεινα αρκετή ώρα στην πλατεία, έως ότου τελείωσε η γιορτή. Είχα αρχίσει αν πεινάω. Έτσι, στράφηκα σε έναν πλανώδιο πωλητή για να αγοράσω κάτι. Αλλά όταν πήγα να πληρώσω με στραβοκοίταξε:

-      Όλα καλά;

-      Πας να με κλέψεις παιδάκι μου; Τι είναι αυτό;

-      Ένα χαρτονόμισμα των 5 ευρώ, από το 2001.

-      Ποιο 2001; 31 Αυγούστου του 1922 έχουμε!

-      Με συγχωρείτε, με συγχωρείτε μια πλάκα έκανα!

Έφυγα με το κεφάλι κάτω… Δεν έκανα πλάκα. Ντρεπόμουν. Τουλάχιστον όμως ήξερα σε ποια εποχή ήμουν. Κάθισα σε ένα πεζούλι να σκεφτώ. Μα φυσικά, αναφώνησα, πώς το ξέχασα. Δεν κράτησε για πολύ ώρα η χαρά μου, διότι θυμήθηκα το μάθημα της ιστορίας και τους πρόσφυγες που θα ερχόντουσαν! Έτρεξα στην παραλία και είδα τις πρώτες βάρκες να έρχονται. Δίπλα στην αμμουδιά ήταν το κατάστημα ενός συλλέκτη. Εκεί αντάλλαξα τα χαρτονομίσματά μου και στην θέση τους πήρα κέρματα της εποχής. Μετά έτρεξα σε μαγαζιά, αγόρασα τρόφιμα και παιχνίδια για τους ανθρώπους που έρχονται. Δεν σκέφτηκα να πάω να ρωτήσω τον προπάππου μου. Ήξερα ότι θα ήταν απασχολημένος. Παρόλα αυτά μια κυρία μου είπε: «Άστους παιδάκι μου, δεν βλέπεις… Ήρθαν οι πρόσφυγες να πάρουν το ψωμί μας…». Προσπάθησα να την αγνοήσω, αφού είδα μια κυρία με ένα βρέφος να προσπαθεί να βγει από μία βάρκα. Σε αυτήν έδωσα το σακουλάκι με τα κέρματα. Της είπα ότι θα τα χρειαστούν εδώ που φτάσανε και πως πρέπει να δώσει λίγα και στους άλλους. Έφυγα. Γύρισα στην πλατεία. Εκεί είδα και άλλες οικογένειες να κάθονται μπροστά από μία εκκλησία και να κλαίνε. Τους έδωσα τα τρόφιμα και τα παιχνίδια και τους είπα ότι είπα και στη γυναίκα με το μωρό. Κάποιοι κάτοικοι του νησιού με είδαν και έτρεξαν και αυτοί να βοηθήσουν. Τη στιγμή όμως που συνέβη αυτό βρέθηκα και πάλι στη σοφίτα του θείου της μαμάς μας, σαν κάποιος να μου είπε «φτάνει αρκετά έκανες» και να με γύρισε πίσω.

Κατέβηκα αργά τις σκάλες και πήγα να φάω με τους υπόλοιπους συγγενείς μου. Στο μυαλό μου αντηχούσαν τα λόγια της γυναίκας που με σταμάτησε και μου είπε να μη βοηθήσω τους πρόσφυγες. Στην αρχή μου φάνηκε ανήκουστο να κάτσω με σταυρωμένα τα χέρια. Μετά όμως σκέφτηκα ότι η Ελλάδα έχει περάσει αιματηρούς πολέμους και πως ήταν λογικό οι κάτοικοι να ήταν διστακτικοί. Κατέληξα όμως ότι το σημαντικό είναι να βοηθάνε όλοι  όπως μπορούν, σαν τους κατοίκους της Σάμου.     

 

"Το άγαλμα του Πραξιτέλη" μέσα από μια εξαιρετική εισήγηση

Ήταν ένα μαγικό διήμερο στη Καστοριά, με επισκέψεις σε σχολεία, συζητήσεις με υπέροχα παιδιά και φωτισμένους εκπαιδευτικούς.

Μαζί με τη συγγραφέα/ Πρόεδρο της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς Άννα Βασιλειάδη, βρεθήκαμε σε αυτή την αγαπημένη πόλη της Μακεδονίας και ζήσαμε μοναδικές στιγμές.

Η εκδήλωση όπου παρουσιάσαμε τα δυο πρώτα βιβλία των "Τόπων Μυστηρίου" (εκδόσεις Κύφαντα) που συγκέντρωσε πλήθος κόσμου, μας γέμισε χαρά και συγκίνηση.

Μια γεύση είναι και η εξαιρετική εισήγηση για το "Άγαλμα του Πραξιτέλη" από τη κυρία Αλίκη Καζταρίδου, Σύμβουλο Α/θμιας Εκπαίδευσης Νομού Καστοριάς

Καλησπέρα σας …..

Σήμερα έχουμε τη μεγάλη χαρά να παρουσιάζουμε μια καινούρια εκπληκτική σειρά από τις εκδόσεις ΚΥΦΑΝΤΑ, μια αλυσίδα νέων βιβλίων  γεμάτα μυστήριο, περιπέτεια, ιστορία και τέχνη  η οποία έχει ακριβώς αυτό το στόχο να ΄προσφέρει σε μικρότερες ηλικίες αναγνωστών τη μαγεία του μυστηρίου και το αστυνομικό δαιμόνιο. Το πρώτο βιβλίο της σειράς είναι "Το άγαλμα του Πραξιτέλη-Μυστήριο στα Αναφιώτικα" του Κώστα Στοφόρου και ακολουθεί το βιβλίο της αγαπητής μας Άννας Βασιλειάδη τα τρία κλειδιά και το Μυστικό του Ευρυπίδη /Μυστήριο στη Σαλαμίνα!

Το μυθιστόρημα "Το άγαλμα του Πραξιτέλη-Μυστήριο στα Αναφιώτικα" είναι ένα βιβλίο που μπορεί να κεντρίσει το ενδιαφέρον αναγνωστών όλων των ηλικιών, από εφήβους μέχρι ενήλικες, προσφέροντας διαφορετικές οπτικές γωνίες.

Η ιστορία  περιστρέφεται γύρω από την αναζήτηση ενός χαμένου αγάλματος, του Σάτυρου, έργου του διάσημου γλύπτη της αρχαιότητας, Πραξιτέλη. Ο Σάτυρος θεωρούνταν για τους αρχαίους έλληνες ισάξιο άγαλμα με τον Ερμή. Η σμίλη του Πραξιτέλη απεικόνισε πάνω σε μάρμαρο  τη μορφή ενός αγύμναστου αλλά γοητευτικού  εφήβου,  που   αποτελούσε το σύμβολο της ελεύθερης και ξένοιαστης ζωής. Ο Σάτυρος ήταν αρχικά τοποθετημένος στην οδό των Τριπόδων στην Αθήνα έναν από τους πιο σημαντικούς και αρχαιότερους δρόμους. Η τύχη του αρχικού προτύπου αγνοείται ενώ σήμερα, ένα από τα πιο πετυχημένα αντίγραφα εκτίθεται στο Μουσείο Καπιτωλείου της Ρώμης. 

Ο συγγραφέας καταφέρνει να δημιουργήσει μια πολυεπίπεδη αφήγηση, και να συνδυάσει στοιχεία από διαφορετικές χρονικές περιόδους και πολιτισμούς. Συνδέει την ελληνική αρχαιότητα με τη νεότερη και σύγχρονη ιστορία του τόπου μας όπως της ελληνικής επανάστασης , της γερμανικής κατοχής,  των Ες Ες, τους δοσίλογους, τους πληροφοριοδότες, την απομάκρυνση της ναζιστικής σημαίας από την Ακρόπολη, την απελευθέρωση της Αθήνας από τις δυνάμεις κατοχής  αλλά και την άνοδο των νεοναζί διεγείροντας την περιέργεια των αναγνωστών. Η αναζήτηση του χαμένου αγάλματος του Πραξιτέλη συνδυάζεται με τη σκληρή πραγματικότητα του εμπορίου αρχαιοτήτων και των ηθικών διλημμάτων που απορρέουν από την εκμετάλλευση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η ενδιαφέρουσα πλοκή, το ενδιαφέρον ιστορικό πλαίσιο και οι καθηλωτικές περιγραφές καθιστούν το "Το άγαλμα του Πραξιτέλη" ένα βιβλίο που υπόσχεται μια μοναδική αναγνωστική εμπειρία.

Ένα από τα δυνατά σημεία του βιβλίου είναι οι ζωντανοί του χαρακτήρες. Ο συγγραφέας περιγράφει σε βάθος τους ήρωές του, οι οποίοι παλεύουν με τις δικές τους αξίες, τις φιλοδοξίες, τους φόβους και τα διλήμματά τους. Η ιστορία επικεντρώνεται στην έρευνα τριών μικρών παιδιών, δύο Ελληνόπουλων του Ιωάννη και του Σίμου που στην εξέλιξη της ιστορίας προστίθεται και ο Ερμής συνδετικός κρίκος και με τα άλλα βιβλία της σειράς αλλά,  και μιας Γερμανοπούλας της Τσάρλι,  που θα βρεθούν μπλεγμένα σε μία επικίνδυνη περιπέτεια. Τα Αναφιώτικα, η Πλάκα ,οι δρόμοι και τα μνημεία, τα νεανικά εφηβικά σκιρτήματα όπως και μια φωτογραφία από τα παλιά γίνονται το σκηνικό ενός πραγματικού θρίλερ που εξάπτει τη φαντασία των μικρών μας φίλων. Αυτό το βιβλίο είναι μία περίτρανη απόδειξη ότι η ιστορία μπορεί να είναι συναρπαστική όταν αποδίδεται με δημιουργικό και πολυεπίπεδο τρόπο.

Η παρουσία των παιδιών  με την αθωότητα που τους διακρίνει για την αίσθηση του παρελθόντος δημιουργεί μια αντίθεση με τη σκοτεινότερη πλευρά των εξελίξεων και των ηθικών διλημμάτων που αντιμετωπίζουν οι ενήλικες χαρακτήρες. Μέσα από τα παιδιά, η ιστορία αναδεικνύει το στοιχείο της αναγέννησης, της καθαρότητας και της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς για τις επόμενες γενιές. Η σύγκρουση ανάμεσα στην αθωότητα των παιδιών και τη διαφθορά του κόσμου ορισμένων  ενηλίκων αποτελεί  κατά τη γνώμη μου το δυνατό σημείο του βιβλίου γιατί τα παιδιά λειτουργούν ως σύμβολα του μέλλοντος και της συνέχειας της κοινωνίας και του πολιτισμικού μας πλούτου.

Οι χαρακτήρες του βιβλίου ρεαλιστικοί και πολυδιάστατοι, προσθέτουν βάθος στην αφήγηση. Εξυπηρετούν όχι μόνο την πλοκή, αλλά και την εσωτερική ζωή και την προσωπικότητά τους, πετυχαίνοντας μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη της ιστορίας κι επιτρέποντας στον αναγνώστη να συνδεθεί μαζί τους και να προβληματιστεί για τις επιλογές τους.

Μία από τις κεντρικές ηρωίδες του βιβλίου είναι  η γερμανίδα αρχαιολόγος Αντρέα Ρίτερ. Είναι ένας άνθρωπος με πάθος για την ιστορία και την τέχνη. Παππούς της είναι ο Χανς Ρίτερ , ο οποίος σε συνεργασία   με τον περιβόητο Ναζί αρχαιολόγο Βάλτερ Βρέντε συμμετείχαν σε αποστολές ελληνικών αρχαιοτήτων, πολλές από τις οποίες κατέληξαν στα χέρια του στρατάρχη Γκέρινγκ. Η προσωπικότητα της Αντρέα Ρίτερ διαπνέεται από έντονη αφοσίωση στο έργο της. Πρόκειται για  ένα δυναμικό χαρακτήρα με βαθιά πίστη στην αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Είναι πάρα πολύ επηρεασμένη από τον αρχαιολόγο πατέρα της Ράινερ Ρίτερ ο οποίος καθόλου δεν συμμεριζόταν τις ιδέες του αρχαιοκάπηλου πατέρα του. Γι΄αυτό λειτουργεί και ως ηθική πυξίδα της ιστορίας.  Η Ρίτερ κατά την παρουσία της στην Αθήνα  μελετά τα στοιχεία και τις ιστορικές αναφορές για το άγαλμα του Πραξιτέλη και με αποφασιστικότητα αλλά  και με τη σωματική της υπεροχή λόγω της εκπαίδευσή της στις πολεμικές τέχνες, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, λειτουργεί καταλυτικά στην κορύφωση και λύση του μυστηρίου.

Είναι επίσης πολύ ευρηματική από το συγγραφέα η απόκρυψη του αγάλματος την περίοδο της Κατοχής, εκεί στα Αναφιώτικα, στο μετόχι του Πανάγιου Τάφου. Το έκρυψαν χαρακτήρες με συνείδηση ​​για την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς όπως ο αρχαιολόγος Γιώργος Ψαράς που προνόησε και φωτογράφισε το άγαλμα, αλλά και ο Αναφιώτης προπαππούς ενός από τα τρία παιδιά , του  Σίμου. Όλοι τους άνθρωποι με ισχυρές ηθικές αξιώσεις, κατανοούσαν τον κίνδυνο της καταστροφής ή της αρπαγής του αγάλματος από τους Ναζί κι  ένιωθαν την ανάγκη να το κρύψουν για να το προστατεύσουν από πιθανή λεηλασία. Το τίμημα που πλήρωσαν φυσικά για να το κρύψουν εξαιρετικά βαρύ γιατί συνδυάστηκε με προσωπικές θυσίες, επικινδυνότητα για τη ζωή τους, παρακολούθηση από τους κατακτητές, απώλεια της ελευθερίας.  Στο βιβλίο με συναρπαστικό τρόπο τονίζεται η σημασία του πολιτιστικού πλούτου στην ταυτότητα ενός λαού και η ανάγκη προστασίας του, ακόμη και υπό συνθήκες απόλυτου κινδύνου.

Άλλο βασικό πρόσωπο της ιστορίας είναι η Έντα Γκέρινγκ, κόρη του στρατάρχη, Χέρμαν Γκέρινγκ . Η Έντα υπό την επιρροή του πατέρα της εμπλέκεται άμεσα στην προσπάθεια των Γερμανών να αποκτήσουν και να εκμεταλλευτούν τον πολιτιστικό πλούτο της κατεχόμενης Ελλάδας.

Το ιστορικό πλαίσιο της υπόθεσης  έχει  αναμφίβολα ιδιαίτερα σημαντική θέση  στο βιβλίο που παρουσιάζουμε. Η έρευνα που έχει γίνει στον τομέα αυτό είναι εμφανής. Ο συγγραφέας δίνει στον αναγνώστη πληροφορίες για την περίοδο της κατοχής και της κατάκτησης της Αθήνας από τους Γερμανούς , χωρίς όμως να κουράζει, ενσωματώνοντας αυτές τις λεπτομέρειες με  πολύ όμορφο κι εύληπτο τρόπο στο περιεχόμενο του βιβλίου. Ο συγγραφέας αξιοποιεί το ιστορικό πλαίσιο  και φέρνει στην επιφάνεια διαχρονικά θέματα όπως η πολιτιστική ιδιοποίηση, η αξία της ιστορικής μνήμης και η ευθύνη της ανθρωπότητας απέναντι στα ζητήματα αυτά.

Ένα άλλο στοιχείο από τα δυνατά του βιβλίου, είναι η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας . Άμεση, κατανοητή κι ευχάριστη και ταυτόχρονα λογοτεχνικά αρμονική καθιστά το βιβλίο προσιτό σε ένα ευρύ φάσμα αναγνωστών. Βασικά της πλεονεκτήματα  η αβίαστη ροή της αφήγησης  , οι καλοδουλεμένοι διάλογοι, οι πλούσιες και ζωντανές περιγραφές χώρων και τόπων . Τρόπος γραφής που κρατά τον αναγνώστη σε εγρήγορση σαν να βρίσκεται ανάμεσα στα πρόσωπα και στα σημεία αυτά. Ακόμη, η χρήση σύντομων, περιεκτικών προτάσεων στις σκηνές δράσης ενισχύει την ένταση, ενώ οι πιο εκτενείς περιγραφές δίνουν στον αναγνώστη τη δυνατότητα να εμβαθύνει στο περιβάλλον και στους χαρακτήρες. Ταυτόχρονα το ύφος του βιβλίου είναι ζωντανό και άμεσο, με αφηγηματική ένταση και στοχασμό. Χωρίς να γίνεται φλύαρος αποδίδει ατμοσφαιρικά  την αίσθηση του χώρου και του χρόνου εκφράζοντας πολύ όμορφα  τον απόηχο και το άρωμά τους , τη γλυκιά τους μελωδία, το φύσημα της αύρας τους,  ενσωματώνοντας για το σκοπό αυτό αποσπάσματα από ένα βιβλίο του μεγάλου αθηναιογράφου τον Δημήτριο Καμπούρογλου αλλά  και από  το βιβλίο του Παπαδιαμάντη «Αι Αθήναι ως ανατολική πόλις».

Η πλοκή δεν περιορίζεται μόνο στην αναζήτηση του αγάλματος, αλλά εμβαθύνει σε σημαντικά ιστορικά ζητήματα που επηρέασαν τη σύγχρονη ιστορίας μας . Είναι καλοδουλεμένη, γεμάτη αγωνία και απρόβλεπτες καταστάσεις, Η ένταση κορυφώνεται όταν οι πρωταγωνιστές βρίσκονται πολύ κοντά στον εντοπισμό του αγάλματος, αλλά και αντιμέτωποι με σοβαρούς κινδύνους. Οι αποκαλύψεις για το πώς το άγαλμα είχε εξαφανιστεί, ποιοι γνώριζαν την ύπαρξή του και ποιοι είχαν προσπαθήσει να το αποκρύψουν, έρχονται σε μια δραματική σύγκλιση.

Η λύση του μυστηρίου έρχεται μέσα από μια σειρά απρόσμενων αποκαλύψεων. Το άγαλμα εντοπίζεται τελικά σε μια τοποθεσία που είχε παραμεληθεί ή αγνοηθεί, ένα στοιχείο που συμβολίζει τη δύναμη της ιστορίας να «κρύβεται» μπροστά στα μάτια μας. Το σημείο όπου βρέθηκε έχει βαθιά πολιτιστική και συναισθηματική σημασία, δίνοντας μια αίσθηση δικαιοσύνης στην εξέλιξη της υπόθεσης.

Άλλο  σημαντικό πλεονέκτημα του βιβλίου είναι η ικανότητα του συγγραφέα να παντρεύει τη δράση με τη σκέψη. Η αναζήτηση του χαμένου αγάλματος του Πραξιτέλη λειτουργεί ως σύμβολο μιας ευρύτερης εσωτερικής αναζήτησης που είναι η ανάγκη του ανθρώπου να συνδεθεί με το παρελθόν του, να ανακαλύψει την ταυτότητά του και να κατανοήσει την πραγματική αξία της πολιτιστικής του ταυτότητας. Ωστόσο αναδεικνύονται και οι σκοτεινές πλευρές της ανθρώπινης φύσης που συνδέονται με την επιθυμία για χρήμα.

Κλείνοντας την παρουσίαση θα ήθελα να τονίσω  την πολύ   σημαντική  παιδαγωγική και εκπαιδευτική αξία του βιβλίου που παρουσιάζουμε σήμερα. Αγαπητέ Κώστα όπως και στα προηγούμενα βιβλία σου , Η σπηλιά του Δράκου, Το γκαμπί του βασιλιά και το μυστήριο του Πολέριο, Στα ίχνη του Ομήρου, Ο κώδικας της Λέρου, κ.λπ. Έτσι και σε αυτό  με τη δυνατή λογοτεχνική γραφή σου  προβάλλεις έναν ευχάριστο κι ενδιαφέροντα τρόπο  προσέγγισης και   διδασκαλίας  της Ιστορίας. Τα παιδιά μας μέσα από τις αφηγήσεις σου, οι οποίες συνδυάζουν τα ιστορικά στοιχεία με μυθοπλασία και το μυστήριο καλλιεργούν αφενός  τη φαντασία και τη γνώση τους και αφετέρου αγαπούν  την ιστορία γιατί κεντρίζεται η περιέργεια και το ενδιαφέρον τους.

Είναι ένα πραγματικά υπέροχο βιβλίο, το συνιστούμε ανεπιφύλακτα κι ευχόμαστε να διαβαστεί από πολύ κόσμο, μικρούς και μεγάλους . Βέβαια , ανυπομονούμε να διαβάσουμε  και τα υπόλοιπα βιβλία της σειράς!

Σας ευχαριστώ πολύ!

 

Η ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΔΑΣΚΑΛΑ

 

   Η ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΔΑΣΚΑΛΑ

της Ηλιοδώρας Πορίχη

Ήταν μια Τρίτη σε ένα σχολείο του Χαλανδρίου που η 5η τάξη, το Ε’2 είχε το καλύτερο πρόγραμμα της εβδομάδας. Γυμναστική, μετά δεξιότητες, μουσική, αγγλικά και τέλος δίωρο φυσική. Αλλά τα παιδιά δεν χοροπηδούσαν τρέχοντας από τη χαρά τους επειδή δεν είχαν γλώσσα και μαθηματικά όπως κάθε Τρίτη. Είχαν στενοχωρηθεί πολύ. Η παλιά τους δασκάλα, η κ. Εύα είχε φύγει από το σχολείο άρα σήμερα θα ερχόταν μία καινούρια δασκάλα. Την αντιπαθούσαν μόνο που την σκεφτόντουσαν. Και γιατί να έρθει νέα στο σχολείο μας? Αναρωτιόντουσαν συνεχώς. Και τι εστί νέα κυρία? Και, και, και! Ήταν μέσα στις απορίες.

-Λες να είναι παχουλή? Ρώτησε ο Μιχάλης τον Γιώργο.

-Ναι! Καμιά κοντόχοντρη θα είναι, απάντησαν η Μαρίνα με την Πηνελόπη, που κρυφάκουγαν .

-Άσε μην είναι και γριά! Θεός φυλάξει! Χαζογέλασε η Λιάνα.

Τα παιδιά δεν δέχονταν καλό λόγο για την νέα δασκάλα. Κάποια παιδιά δεν είχαν τόσο μεγάλο πρόβλημα με την σκέψη της νέας δασκάλας, αλλά ήταν επιφυλακτικοί. Τώρα, το μόνο που μπορούσαν να κάνουν  ήταν υπομονή μέχρι τις 2 τελευταίες ώρες που η καινούρια δασκάλα θα τους έκανε φυσική. Οι ώρες και τα λεπτά περνούσαν τόσο αργά που τα παιδιά δεν μπορούσαν να περιμένουν άλλο. Μέχρι την  4η ώρα τα παιδιά είχαν βγάλει άλλα τόσα παρατσούκλια για την δασκάλα τους. Αλλά ήταν επιτέλους η ώρα που όλοι περιμένανε. Ανέβηκαν από το 2ο διάλειμμα, κάθισαν στις θέσεις τους και περίμεναν κουτσομπολεύοντας για τη νέα δασκάλα.

Η πόρτα άνοιξε και μπήκε μέσα μια κυρία. Μα, δεν γινόταν να είναι αυτή η δασκάλα τους! Δεν ήταν κοντόχοντρη, ούτε γριά ούτε με μουστάκι σαν την τσιγγάνα απέναντι από το σχολείο. Αντίθετα. Ήταν μια ψηλή, λεπτή και όμορφη κυρία, με γυαλιστερά καστανά μαλλιά και καστανά μάτια. Δεν έμοιαζε να ήταν πάνω από 35 χρονών. Λεγόταν κ. Κατερίνα και είχε 2 κόρες. Τα παιδιά έκαναν κανονικά το μάθημα και αισθάνθηκαν άσχημα για τον τρόπο που μίλησαν για την δασκάλα τους.

Από εκείνη την ημέρα τα παιδιά λάτρεψαν  την  κ. Κατερίνα και ήταν η δασκάλα τους για την 5η και 6η δημοτικού. Μετά από σχεδόν 2 χρόνια μαζί με την δασκάλα τους δεν ήθελαν να την αποχωριστούν για να πάνε γυμνάσιο. Όμως, η πρώτη τους εντύπωση με την δασκάλα τους, τους έδωσε ένα μεγάλο μάθημα που δεν θα ξεχάσουν ποτέ. Μην κρίνεις ένα βιβλίο από το εξώφυλλό του.     

Περί εκδοτών και …εκδιδομένων

 Σήμερα, άρθρο μου στην εφημερίδα  Δρόμος της αριστεράς 

Περί εκδοτών και …εκδιδομένων 

Τα λεξικά:

εκδίδω, πρτ.: εξέδιδα, στ.μέλλ.: θα εκδώσω, αόρ.: εξέδωσα/εξέδωκα, παθ.φωνή: εκδίδομαι, π.αόρ.: εκδόθηκα/εξεδόθην, μτχ.π.π.: εκδομένος/εκδεδομένος

-τυπώνω κάτι και το κυκλοφορώ, το δημοσιεύω σε έντυπη μορφή

(ειδικότερα) πραγματοποιώ επιμέλεια ή διορθώσεις σε παλαιότερο έγγραφο το οποίο κυκλοφορεί ξανά

-ανακοινώνω απόφαση

-(νομικός όρος) συλλαμβάνω αλλοδαπό εγκληματία και τον παραδίνω στην αστυνομία της χώρας του

-συντάσσω επίσημο έγγραφο και το παραδίδω στον αιτούντα

-κάνω μια γυναίκα πόρνη και της βρίσκω πελατεία επί πληρωμή

≈ συνώνυμα: εκπορνεύω

 

Καθημερινά, λόγω της επαγγελματικής μου ιδιότητας μαθαίνω τα «κατορθώματα» διαφόρων εκδοτών που εκμεταλλεύονται και εξαπατούν με κάθε τρόπο (κυρίως) τους συγγραφείς οι οποίοι έκαναν το λάθος να τους εμπιστευθούν.

Θα πείτε γιατί τους εμπιστεύθηκαν, μήπως φταίνε κι οι ίδιοι; Την απάντηση την έχει δώσει ο Ροϊδης στο Παράπονον του Νεκροθάπτου:

«Τὸ σὺ φταῖς γιατὶ μ’ ἐπίστεψες ἄφησέ το εἰς τοὺς λωποδύτες τοῦ χρηματιστηρίου. Ὅσον ευκολώτερα πιστεύομεν καὶ ταχύτερα λησμονοῦμεν, τόσο μεγαλειτέρα εἶνε ἡ ἀσυνειδησία ἐκείνων ποὺ μᾶς ἀπατοῦν»

Να αρχίσουμε από την μη απόδοση των συγγραφικών δικαιωμάτων σύμφωνα με τα όσα προβλέπουν τα συμβόλαια που υπογράφονται. Η τακτική αυτή παίρνει διάφορες μορφές και δυστυχώς τείνει να γίνει κυρίαρχη.

Ξεκινά από τις καθυστερήσεις και φθάνει στην μη απόδοση των συμφωνημένων.

Πολλές είναι και οι καταγγελίες που αφορούν στον αριθμό των πωληθέντων αντιτύπων. Δυστυχώς είναι σχεδόν αδύνατον να υπάρξει επαλήθευση από την πλευρά του συγγραφέα. Με τις σύγχρονες εκτυπωτικές μεθόδους, πολύ εύκολα μπορεί κανείς να τυπώσει και να διαθέσει επιπλέον αντίτυπα.

Μια άλλη μέθοδος είναι η πώληση «κάτω του κόστους» ή τα «κακέκτυπα», όπου και πάλι είναι αδύνατον να γίνει επαρκής έλεγχος από τον συγγραφέα.

Και ας μην αναφερθώ σε όσους πληρώνουν οι ίδιοι το συχνά «φουσκωμένο» κόστος έκδοσης για να μη λάβουν σχεδόν τίποτα στο τέλος.

Το να καταφύγει ένας συγγραφέας στη δικαιοσύνη, πέραν του γεγονότος ότι δεν υπάρχει πια καμία εμπιστοσύνη, ειδικά όταν έχεις απέναντί σου ανθρώπους με τις «κατάλληλες» διασυνδέσεις, είναι αδύνατον. Ποιος μπορεί να επωμιστεί τα δικαστικά έξοδα μιας μακρόχρονης διαδικασίας προκειμένου να διεκδικήσει τα δικαιώματά του;

Μάλλον κανείς…

Δυστυχώς οι συγγραφείς από την πλευρά τους, αντί να οργανωθούν απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα, βρίσκονται πολυδιασπασμένοι σε διάφορες ενώσεις, εταιρείες κλπ και δεν διαθέτουν σωματείο.

Το 2024 έγιναν προσπάθειες για τη συγκρότησή του οι οποίες δεν έχουν εγκαταλειφθεί, αλλά έγινε φανερή η ενόχληση διαφόρων ομάδων συγγραφέων που θεωρούν πως με τη σιωπή τους εξασφαλίζουν προνόμια, όπως η συμμετοχή σε διάφορα συμβούλια, επιτροπές και Διεθνείς Εκθέσεις , οι επιχορηγήσεις κλπ, αφού όλα αυτά γίνονται με πλήρη αδιαφάνεια.

Όπως σημειώνει η Καουτάρ Αρσί στο «Λογοτεχνία και Επανάσταση»*, «οι εκδόσεις είναι ένας καπιταλιστικός τομέας όπου όσοι δεν πουλάνε τρελά αντιμετωπίζονται ανελέητα»

Και ο Ζοζέφ Αντράς στο ίδιο βιβλίο σημειώνει για την περίπτωση της Γαλλίας:

«Θα έπρεπε να είναι φυσιολογικό να μπορεί ένας συγγραφέας να γράφει μόνο, να έχει σταθερή στέγη, ένα αξιοπρεπές εισόδημα και, ενδεχομένως, να μπορεί να μεγαλώσει και παιδιά. Δεν βλέπω γιατί τόσοι συγγραφείς -ο κλάδος του βιβλίου έχει 80.000 εργαζόμενους σε αυτή τη χώρα, το 20% όλου του κλάδου του πολιτισμού, το εθνικό μας καμάρι κατά τα λοιπά -πρέπει να φυτοζωούν έτσι»

Στη Γαλλία η Ένωση Επαγγελματιών Συγγραφέων αναγνωρίστηκε ως σωματείο μόλις το 2021 και όπως λέει πάλι ο Αντράς, «προειδοποιεί για την επισφάλεια των συναδέλφων μας και έχει υπολογίσει ότι το 40-50% των συγγραφέων δεν βγάζουν ούτε τον βασικό μισθό. Η πρόεδρος της, η Σαμάνθα Μπαγί, θυμίζει δυο θεμελιώδη πράγματα: «χωρίς συγγραφείς δεν υπάρχουν βιβλία και το να είσαι συγγραφέας θα πει να είσαι εργαζόμενος «πλήρους απασχόλησης»…»

Οι διάφορες «φιέστες» για το βιβλίο δεν βοηθούν κατά κανέναν τρόπο προς την κατεύθυνση της στήριξης των ανθρώπων που γράφουν και πάνω στις πλάτες των οποίων πολλοί θησαυρίζουν ή κάνουν τις δημόσιες σχέσεις τους.

Φυσικά υπάρχει κι ένας μεγάλος αριθμός εκδοτών που κάνουν σωστά τη δουλειά τους και πέφτουν κι αυτοί θύματα του αθέμιτου ανταγωνισμού των επιτηδείων που φυσικά έχουν φροντίσει να βρίσκονται στις κατάλληλες θέσεις…

Σε όλους εμάς που γράφουμε και δεν ανήκουμε στην κατηγορία των «αδιάφορων» μπαίνει το καθήκον να κινητοποιήσουμε όσες δυνάμεις μπορούμε για να υπάρξει ένα ενιαίο σωματείο που να διεκδικεί τα δικαιώματα των συγγραφέων και να τους στηρίζει ουσιαστικά σε όλα τα επίπεδα.

 

*Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου

Διαδικτυακό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο-Προσεγγίζοντας μέσα από τη λογοτεχνία τον «χώρο», από τα Δίκτυα «Με οδηγό τη λογοτεχνία και την τέχνη» και «Ιστορίες μέσα από τα μνημεία: μαθαίνουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά»

 

Οι Διευθύνσεις Α/θμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Θεσσαλονίκης και Βοιωτίας και το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης του ΕΚΕΔΙΣΥ  στο πλαίσιο των Δικτύων  με τίτλο «Ιστορίες μέσα από τα μνημεία: μαθαίνουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά» και «Με οδηγό τη λογοτεχνία και την τέχνη» υλοποιούν διαδικτυακή επιμορφωτική συνάντηση την Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2025 στις 18:00 με θέμα Προσεγγίζοντας μέσα από τη λογοτεχνία τον «χώρο».

 

Χαιρετισμοί

Ευαγγελία Μπούτσκου, Διευθύντρια Εκπαίδευσης Α/θμιας Δυτικής Θεσσαλονίκης

Στέλλα Μπαζακογιάννη, Υπεύθυνη Πολιτιστικών Α/θμιας Δυτικής Θεσσαλονίκης

Γιώτα Σιδερά-Χουλιάρα, Διευθύντρια Α/θμιας Εκπαίδευσης Βοιωτίας

Ευαγγελία Κανταρτζή, Διευθύντρια Μουσείου Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης

Ενημερώσεις για τα Δίκτυα

 

Πρόγραμμα:

Εισηγήσεις

Περιήγηση στην αρχαία Αθήνα με οδηγό τη λογοτεχνία

Εύη Πίνη, Αρχαιολόγος- συγγραφέας

Ανακαλύπτοντας τα μνημεία της παλιάς Αθήνας μέσα από τη λογοτεχνία

Κώστας Στοφόρος, συγγραφέας-δημοσιογράφος-συνεργάτης Μουσείου Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης

 Η Θεσσαλονίκη μέσα από τα μάτια των παιδιών: εκπαιδευτικές διαδρομές με οδηγό τη Φανταστική βόλτα στη Θεσσαλονίκη

Ηλιοπούλου Μελίνα, MSc Κοινωνιολόγος-Συγγραφέας, Καθηγήτρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Με οδηγό τον Ντον, τον ξεναγό της Θεσσαλονίκης, ανακάλυψε τα μυστικά της πόλης και γίνε εσύ ο ξεναγός της

Αλεξάνδρας  Μουλώτσιου  Δασκάλα

 Φιλαναγνωσία, ιστορικά μνημεία και εκπαιδευτική πράξη. Η ενσωμάτωση της λογοτεχνίας στην εκπαιδευτική πράξη

Τάσος Σαούλιας -Εκπαιδευτήρια Φρυγανιώτη

 Η εποχή «των μαγεμένων» ως ιδανικό ιστορικό πλαίσιο μιας παιδικής λογοτεχνικής αφήγησης, γύρω από την συμβίωση των διαφορετικών κοινοτήτων στην πόλη της Θεσσαλονίκης.

Πέτρος Χριστούλιας, συγγραφέας- εικονογράφος

 

Όσοι/ες ενδιαφέρονται συμπληρώνουν τη φόρμα συμμετοχής εδώ.

Θα σας αποσταλεί ο σύνδεσμος συμμετοχής.

Οι βεβαιώσεις θα αποσταλούν ηλεκτρονικά.

Κολατσάσις ο θεός του κολατσιού

 Εσείς ξέρετε πως γεννήθηκε το κολατσιό; Εγώ το έμαθα μόλις χθες από τον Σωκράτη Τυροκομάκη στο εργαστήρι μας "Ο κόσμος της Ζωρζ Σαρή" στο Αετοπούλειο και το μοιράζομαι μαζί σας!

Όταν κολατσίζετε να μνημονεύετε από εδώ και πέρα τον Κολατσάσις!

Κολατσάσις ο θεός του κολατσιού 

του Σωκράτη Τυροκομάκη

Πριν από πολύ καιρό, στην αρχαία Γαλεΐδα, παιδιά κάθε ηλικίας έλεγαν στους γονείς τους να τους βάλουν να έχουν κάτι να φάνε στο σχολείο. Οι γονείς των παιδιών όμως δεν τους έδιναν τίποτα επειδή δεν είχαν αρκετό φαγητό και για να φάνε και για τις θυσίες. Μια μέρα όμως όταν ο γιος του Ευστάθιου του 25ου του ζήτησε να του δώσει φαγητό για το σχολείο ο Ευστάθιος το αρνήθηκε. Πιο μετά την ίδια μέρα όσο ήταν στον θρόνο του ήρθε ένας περίεργος άνδρας και του είπε:

-Άρχοντα μου, εγώ είμαι ο Κολατσάσις και έχω ένα ζήτημα να κάνω.

-Τι θες Κολατσάσι?

-Από εδώ και πέρα να δίνεται στα παιδιά φαγητό όταν πηγαίνουν σχολείο και να το αποκαλείτε κολατσιό.

-Όχι, δεν θα έχουν τα παιδιά φαγητό στο σχολείο, δεν θα έχουμε αρκετό φαγητό για να κάνουμε τα βασικά, να τρώμε όταν χρειάζεται και να έχουμε να θυσιάζουμε στους θεούς.

-Παρακαλώ ξανασκεφτείτε το θα έκανε πάρα πολύ καλό.

-Όχι με το τίποτα, φρουροί συνοδεύστε τον κύριο έξω.

Ξαφνικά εμφανίστηκε ομίχλη και ακούστηκε μια βροντή

-Για αυτό που κάνετε σας καταριέμαι με μια αιώνια κατάρα. Για όσο δεν υπάρχει κολατσιό σας καταριέμαι όλους με ατελείωτη πείνα.

Και η ομίχλη και ο άνδρας εξαφανίστηκαν, ο Ευστάθιος δεν σκέφτηκε κάτι γι'αυτό επειδή νόμιζε πως ήταν απλά μπούρδες αλλά την επόμενη μέρα η κατάρα άρχισε. Ακόμα και εάν πεινούσαν όλοι το κολατσιό δεν υπήρξε για άλλους 8 αιώνες μέχρι που ο Ευστάθιος ο 30ος διάβασε την ιστορία και επέτρεψε το κολατσιό.

Ο χαμένος ποδηλάτης

 Ξεκινήσαμε από το έργο του Στέλιου Βότση "Ο Ποδηλάτης" (Κρατική Συλλογή Κυπριακής Τέχνης), το οποίο περιλαμβάνεται στις κάρτες του εκπαιδευτικού προγράμματος Εικαστικής Αγωγής της Κρατικής Πινακοθήκης Σύγχρονης Τέχνης Majestic στη Λευκωσία.

Το γνωρίσαμε από μια χαρισματική εκπαιδευτικό, την Έφη Πηλαβά που το σχεδίασε.

Είναι ένα  παιχνίδι Memory που όμως ανοίγεται και σε άλλες δράσεις.

Στο εργαστήριο συγγραφής στην Αστράμαξα, αφού πρώτα παίξαμε, ανακαλύπτοντας τους πίνακες και μιλώντας γι' αυτούς, τα παιδιά διάλεξαν από μια κάρτα/πίνακα και από αυτήν εμπνεύσθηκαν από μια ιστορία.

"Ο χαμένος ποδηλάτης" είναι το διήγημα που έγραψε ο μαθητής της ΣΤ Δημοτικού Μάρκος Γκριμ (προτίμησα να κρατήσω το κείμενο χωρίς καμιά δική μου παρεμβολή)