Περί εκδοτών και …εκδιδομένων

 Σήμερα, άρθρο μου στην εφημερίδα  Δρόμος της αριστεράς 

Περί εκδοτών και …εκδιδομένων 

Τα λεξικά:

εκδίδω, πρτ.: εξέδιδα, στ.μέλλ.: θα εκδώσω, αόρ.: εξέδωσα/εξέδωκα, παθ.φωνή: εκδίδομαι, π.αόρ.: εκδόθηκα/εξεδόθην, μτχ.π.π.: εκδομένος/εκδεδομένος

-τυπώνω κάτι και το κυκλοφορώ, το δημοσιεύω σε έντυπη μορφή

(ειδικότερα) πραγματοποιώ επιμέλεια ή διορθώσεις σε παλαιότερο έγγραφο το οποίο κυκλοφορεί ξανά

-ανακοινώνω απόφαση

-(νομικός όρος) συλλαμβάνω αλλοδαπό εγκληματία και τον παραδίνω στην αστυνομία της χώρας του

-συντάσσω επίσημο έγγραφο και το παραδίδω στον αιτούντα

-κάνω μια γυναίκα πόρνη και της βρίσκω πελατεία επί πληρωμή

≈ συνώνυμα: εκπορνεύω

 

Καθημερινά, λόγω της επαγγελματικής μου ιδιότητας μαθαίνω τα «κατορθώματα» διαφόρων εκδοτών που εκμεταλλεύονται και εξαπατούν με κάθε τρόπο (κυρίως) τους συγγραφείς οι οποίοι έκαναν το λάθος να τους εμπιστευθούν.

Θα πείτε γιατί τους εμπιστεύθηκαν, μήπως φταίνε κι οι ίδιοι; Την απάντηση την έχει δώσει ο Ροϊδης στο Παράπονον του Νεκροθάπτου:

«Τὸ σὺ φταῖς γιατὶ μ’ ἐπίστεψες ἄφησέ το εἰς τοὺς λωποδύτες τοῦ χρηματιστηρίου. Ὅσον ευκολώτερα πιστεύομεν καὶ ταχύτερα λησμονοῦμεν, τόσο μεγαλειτέρα εἶνε ἡ ἀσυνειδησία ἐκείνων ποὺ μᾶς ἀπατοῦν»

Να αρχίσουμε από την μη απόδοση των συγγραφικών δικαιωμάτων σύμφωνα με τα όσα προβλέπουν τα συμβόλαια που υπογράφονται. Η τακτική αυτή παίρνει διάφορες μορφές και δυστυχώς τείνει να γίνει κυρίαρχη.

Ξεκινά από τις καθυστερήσεις και φθάνει στην μη απόδοση των συμφωνημένων.

Πολλές είναι και οι καταγγελίες που αφορούν στον αριθμό των πωληθέντων αντιτύπων. Δυστυχώς είναι σχεδόν αδύνατον να υπάρξει επαλήθευση από την πλευρά του συγγραφέα. Με τις σύγχρονες εκτυπωτικές μεθόδους, πολύ εύκολα μπορεί κανείς να τυπώσει και να διαθέσει επιπλέον αντίτυπα.

Μια άλλη μέθοδος είναι η πώληση «κάτω του κόστους» ή τα «κακέκτυπα», όπου και πάλι είναι αδύνατον να γίνει επαρκής έλεγχος από τον συγγραφέα.

Και ας μην αναφερθώ σε όσους πληρώνουν οι ίδιοι το συχνά «φουσκωμένο» κόστος έκδοσης για να μη λάβουν σχεδόν τίποτα στο τέλος.

Το να καταφύγει ένας συγγραφέας στη δικαιοσύνη, πέραν του γεγονότος ότι δεν υπάρχει πια καμία εμπιστοσύνη, ειδικά όταν έχεις απέναντί σου ανθρώπους με τις «κατάλληλες» διασυνδέσεις, είναι αδύνατον. Ποιος μπορεί να επωμιστεί τα δικαστικά έξοδα μιας μακρόχρονης διαδικασίας προκειμένου να διεκδικήσει τα δικαιώματά του;

Μάλλον κανείς…

Δυστυχώς οι συγγραφείς από την πλευρά τους, αντί να οργανωθούν απέναντι σε αυτά τα φαινόμενα, βρίσκονται πολυδιασπασμένοι σε διάφορες ενώσεις, εταιρείες κλπ και δεν διαθέτουν σωματείο.

Το 2024 έγιναν προσπάθειες για τη συγκρότησή του οι οποίες δεν έχουν εγκαταλειφθεί, αλλά έγινε φανερή η ενόχληση διαφόρων ομάδων συγγραφέων που θεωρούν πως με τη σιωπή τους εξασφαλίζουν προνόμια, όπως η συμμετοχή σε διάφορα συμβούλια, επιτροπές και Διεθνείς Εκθέσεις , οι επιχορηγήσεις κλπ, αφού όλα αυτά γίνονται με πλήρη αδιαφάνεια.

Όπως σημειώνει η Καουτάρ Αρσί στο «Λογοτεχνία και Επανάσταση»*, «οι εκδόσεις είναι ένας καπιταλιστικός τομέας όπου όσοι δεν πουλάνε τρελά αντιμετωπίζονται ανελέητα»

Και ο Ζοζέφ Αντράς στο ίδιο βιβλίο σημειώνει για την περίπτωση της Γαλλίας:

«Θα έπρεπε να είναι φυσιολογικό να μπορεί ένας συγγραφέας να γράφει μόνο, να έχει σταθερή στέγη, ένα αξιοπρεπές εισόδημα και, ενδεχομένως, να μπορεί να μεγαλώσει και παιδιά. Δεν βλέπω γιατί τόσοι συγγραφείς -ο κλάδος του βιβλίου έχει 80.000 εργαζόμενους σε αυτή τη χώρα, το 20% όλου του κλάδου του πολιτισμού, το εθνικό μας καμάρι κατά τα λοιπά -πρέπει να φυτοζωούν έτσι»

Στη Γαλλία η Ένωση Επαγγελματιών Συγγραφέων αναγνωρίστηκε ως σωματείο μόλις το 2021 και όπως λέει πάλι ο Αντράς, «προειδοποιεί για την επισφάλεια των συναδέλφων μας και έχει υπολογίσει ότι το 40-50% των συγγραφέων δεν βγάζουν ούτε τον βασικό μισθό. Η πρόεδρος της, η Σαμάνθα Μπαγί, θυμίζει δυο θεμελιώδη πράγματα: «χωρίς συγγραφείς δεν υπάρχουν βιβλία και το να είσαι συγγραφέας θα πει να είσαι εργαζόμενος «πλήρους απασχόλησης»…»

Οι διάφορες «φιέστες» για το βιβλίο δεν βοηθούν κατά κανέναν τρόπο προς την κατεύθυνση της στήριξης των ανθρώπων που γράφουν και πάνω στις πλάτες των οποίων πολλοί θησαυρίζουν ή κάνουν τις δημόσιες σχέσεις τους.

Φυσικά υπάρχει κι ένας μεγάλος αριθμός εκδοτών που κάνουν σωστά τη δουλειά τους και πέφτουν κι αυτοί θύματα του αθέμιτου ανταγωνισμού των επιτηδείων που φυσικά έχουν φροντίσει να βρίσκονται στις κατάλληλες θέσεις…

Σε όλους εμάς που γράφουμε και δεν ανήκουμε στην κατηγορία των «αδιάφορων» μπαίνει το καθήκον να κινητοποιήσουμε όσες δυνάμεις μπορούμε για να υπάρξει ένα ενιαίο σωματείο που να διεκδικεί τα δικαιώματα των συγγραφέων και να τους στηρίζει ουσιαστικά σε όλα τα επίπεδα.

 

*Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου