ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ
Με έκπληξη ενημερωθήκαμε για την πρόθεση του Δήμου Λαμιέων να ακυρώσει την ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου σχετικά με τη μετεγκατάσταση του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης στο κτήριο της οδού Αριστοτέλους, στην Πλατεία Λαού, και να προτείνει αντί γι’ αυτό τη μεταφορά του σε εγκαταλειμμένο κτήριο του πρώην Νηπιαγωγείου Γοργοποτάμου. Η απόφαση αυτή, που λαμβάνεται χωρίς καμία προηγούμενη διαβούλευση ή επίσημη ενημέρωση του Σωματείου «Φίλοι Μουσείου Εθνικής Αντίστασης και Σύγχρονης Ιστορίας Ρούμελης» – συνιδρυτή του Μουσείου και δημιουργού των εκθεμάτων του – προκαλεί εύλογη ανησυχία και απορία.
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΟΛΩΝ ΜΑΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 22 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΣΤΙΣ 7.00 MM
Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία και τις βέλτιστες πρακτικές πολιτιστικής πολιτικής, η παρουσία των μουσείων στο ιστορικό και εμπορικό κέντρο των πόλεων αποτελεί κρίσιμο παράγοντα κοινωνικής, τουριστικής και οικονομικής ανάπτυξης. Η λειτουργία του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης στο κέντρο της Λαμίας λειτουργεί ως μοχλός αναζωογόνησης του δημόσιου χώρου, ενισχύει την τοπική οικονομία, προσελκύει επισκέπτες, δημιουργεί θέσεις εργασίας και συμβάλλει στη βιώσιμη ανάπτυξη. Ο πολιτισμός δεν είναι απομονωμένο γεγονός· είναι ζωντανό κύτταρο της πόλης.
Το μουσείο στην καρδιά της πόλης αποτελεί σημείο συνάντησης του παρελθόντος με το παρόν. Το κέντρο είναι η σκηνή όπου η καθημερινότητα διασταυρώνεται με τη μνήμη. Όταν ο πολίτης περνά καθημερινά μπροστά από το μουσείο, το βλέπει, το θυμάται, το επισκέπτεται, το ενσωματώνει στη ζωή του. Αντίθετα, η απομάκρυνση του μουσείου σε απομονωμένο σημείο αποδυναμώνει τον εκπαιδευτικό και κοινωνικό του ρόλο, το μετατρέπει σε “προορισμό” για λίγους και περιορίζει τη δυναμική του.
Η Λαμία είναι ιστορικά και συμβολικά η πρωτεύουσα της Εθνικής Αντίστασης. Από αυτήν πέρασαν οι κορυφαίες μορφές του αντιστασιακού κινήματος, εδώ οργανώθηκαν οι δυνάμεις της Ρούμελης, εδώ συγκροτήθηκε ο πολιτικός και στρατιωτικός λόγος της Αντίστασης. Η σχέση της πόλης με την Εθνική Αντίσταση είναι οργανική και ζωντανή. Γι’ αυτό το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης ανήκει στο ιστορικό της κέντρο – εκεί όπου η μνήμη συναντά την κοινωνία και την εκπαίδευση.
Η ομόφωνη απόφαση του 2021 για τη μετεγκατάσταση του Μουσείου στην Πλατεία Λαού, δίπλα στον ανδριάντα του Άρη Βελουχιώτη, υπηρετεί ακριβώς αυτή τη λογική: διασφαλίζει τη συνέχεια της ιστορικής μνήμης και τη σύνδεσή της με τη σύγχρονη ταυτότητα της πόλης. Η κεντρική θέση επιτρέπει τη φυσική σύνδεση με άλλα μουσεία, όπως το Λαογραφικό και το Αρχαιολογικό, δημιουργώντας ένα ολοκληρωμένο δίκτυο πολιτισμού στην καρδιά της πόλης. Εκεί, το μουσείο μπορεί να συνεργάζεται με σχολεία, πανεπιστήμια και φορείς, να διοργανώνει εκθέσεις, εκδηλώσεις και προγράμματα ιστορικής εκπαίδευσης.
Ο Γοργοπόταμος, από την άλλη, αποτελεί ιερό τόπο και σύμβολο παγκόσμιας εμβέλειας, ο οποίος αξίζει μια διαφορετική, εξειδικευμένη αξιοποίηση. Εκεί μπορεί και πρέπει να δημιουργηθεί ένα σύγχρονο Κέντρο Ενημέρωσης και Ερμηνείας της Ανατίναξης της Γέφυρας, με διαδραστικά μέσα, περιβαλλοντική διάσταση και τεχνική ανάλυση του ιστορικού γεγονότος. Το Κέντρο αυτό θα λειτουργεί σε συνεργασία με το Μουσείο στη Λαμία, σχηματίζοντας ένα ενιαίο πολιτιστικό και ιστορικό δίκτυο: το ένα θα ερμηνεύει το γεγονός, το άλλο θα αφηγείται το ιστορικό του πλαίσιο.
Το Σωματείο «Φίλοι Μουσείου Εθνικής Αντίστασης» είναι ο ιδρυτικός φορέας του Μουσείου και δημιουργός των εκθεμάτων του, με αναγνωρισμένο θεσμικό ρόλο και πνευματική ιδιοκτησία επί του περιεχομένου του. Από το 2014, έχει αναλάβει τη διαχείριση του χώρου, διοργανώνοντας εκθέσεις, ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και εκδηλώσεις που έχουν καταξιώσει το Μουσείο σε πανελλήνιο επίπεδο.
Ως εκ τούτου, κάθε απόφαση που αφορά τη λειτουργία και τη μετεγκατάσταση του Μουσείου οφείλει να λαμβάνεται με σεβασμό, διαβούλευση και θεσμική συνεργασία με το Σωματείο. Η ακύρωση μιας ομόφωνης και ώριμης απόφασης χωρίς τεκμηρίωση ή διάλογο αντιστρατεύεται τόσο τη δημοκρατική διαδικασία όσο και τη λογική της πολιτιστικής ανάπτυξης.
Η Λαμία δεν πρέπει να απομακρύνει τη μνήμη της· πρέπει να τη φωτίσει.
Το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης πρέπει να παραμείνει στην καρδιά της πόλης, στο κτήριο της οδού Αριστοτέλους, όπως ομόφωνα έχει αποφασιστεί. Εκεί όπου η ιστορία συναντά τη ζωή, εκεί όπου η Λαμία τιμά τον εαυτό της και το παρελθόν της.
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΟΛΩΝ ΜΑΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ
ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 22 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΣΤΙΣ 7.00 MM
Για το Διοικητικό Συμβούλιο
Η Πρόεδρος
Βασιλική Λάζου
Η Γενική Γραμματέας
Σοφία Βακιρτζηδέλη
Ανοιχτή Επιστολή του Πέτρου Δημητρίου, γιου ενός εκ των πρωταγωνιστών της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοπόταμου, του θρυλικού καπετάν - Νικηφόρου:
"Το Μουσείο επ' ουδενί δεν πρέπει να φύγει από την πόλη της Λαμίας και μάλιστα από το κεντρικό σημείο το οποίο έχει επιλεγεί, και πιστεύω ότι η πληροί τις προϋποθέσεις της εύρυθμης και σκοπούμενης λειτουργίας του". Αναλυτικά:
Ως γιος του καπετάν Νικηφόρου και με την ιδιότητα του δωρητή στο Μουσείο της Λαμίας ενθυμημάτων από την στρατιωτική ζωή και την αντιστασιακή δράση του πατέρα μου, θέλω να γνωστοποιήσω την τοποθέτησή μου επάνω σε αυτό το θέμα, το οποίο κατέλαβε και εμένα, όπως και πολλούς ενδιαφερόμενους, εξ απίνης.
Με έκπληξη και λύπη πληροφορήθηκα ότι εντός της εβδομάδας στο δημοτικό συμβούλιο Λαμιωτών επίκειται συζήτηση με θέμα πρόταση αναίρεσης της, από ετών, απόφασης μεταφοράς του Ιστορικού Μουσείου Εθνικής Αντίστασης Ρούμελης σε οίκημα της Πλατείας Λαού, όπισθεν του αγάλματος του Άρη Βελουχιώτη, καθώς νεότερη πρόταση προκρίνει ενδεδειγμένο σημείο την τοποθεσία του Γοργοποτάμου όπου έγινε η ομώνυμη επιχείρηση ανατίναξης της σιδηροδρομικής γέφυρας τον Νοέμβριο του 1942. Δηλαδή δρομολογείται η ακύρωση της αρχικής απόφασης μεταφοράς και η απομάκρυνση του Μουσείου από το κέντρο της Λαμίας.
Καταρχάς, επισημαίνω και υπενθυμίζω την μεγάλη χαρά με την οποία υποδεχθήκαμε όλοι μας την ομόφωνη -τότε- απόφαση του δημοτικού συμβουλίου για την μεταφορά του Μουσείου πλησίον της Πλατείας Λαού. Ήταν ένα αίτημα δίκαιο και επιθυμητό από όλη την τοπική κοινωνία.
Βέβαια, το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της απόφασης τραβούσε εις μάκρος, αλλά η ικανοποίηση ότι έστω και αργά θα πραγματοποιηθεί αυτό το εξέχον σχέδιο για την πόλη της Λαμίας και για την Ρούμελη ολόκληρη, έδωσε σε όλους μας και την αναγκαία καρτερία.
Έτσι, η γνωστοποίηση της αιφνιδιαστική αυτής αντι-πρότασης εγείρει πλήθος ερωτημάτων ως προς την σπουδή, την αναγκαιότητα και τους λόγους που την επέβαλαν.
Ένας από τους λόγους που ίσως προβάλλεται για την αντιπρόταση αυτή είναι ότι η επιχείρηση Γοργοποτάμου αποτελεί το κορυφαίο γεγονός της Εθνικής Αντίστασης 1942-1944 κατά των κατακτητών.
Επίσης, είναι γνωστό ότι σε αυτή διακρίθηκε ιδιαίτερα ο καπετάνιος Νικηφόρος ως επικεφαλής της Εφεδρείας, γεγονός που θα με έπειθε να συνηγορήσω σε αυτήν την προοπτική μεταφοράς του Μουσείου στον τόπο αυτό.
Τα κριτήρια αυτά όμως δεν φτάνουν για να μεταφερθεί το Μουσείο στην περιοχή Γοργοποτάμου.
Η προσωπική μου κρίση για τον ζήτημα αυτό είναι η παρακάτω:
Το Μουσείο επ' ουδενί δεν πρέπει να φύγει από την πόλη της Λαμίας και μάλιστα από το κεντρικό σημείο το οποίο έχει επιλεγεί, και πιστεύω ότι η πληροί τις προϋποθέσεις της εύρυθμης και σκοπούμενης λειτουργίας του.
Ως προς τα κριτήρια επιλογής της νέας διεύθυνσης του Μουσείου, αυτά πρέπει να λαμβάνουν υπόψιν τις εξής παραμέτρους:
1. Καθολικότητα... η αναφορά του Μουσείου πρέπει να είναι στο σύνολο της αντιστασιακής δράσης στη Ρούμελη.
2. Επισκεψιμότητα... προϋποθέσεις ώστε να να υπηρετείται η μέγιστη.
3. Ασφάλεια... δέον να διασφαλίζεται η ύψιστη.
Και τα τρία αυτά κριτήρια προκρίνουν ως σημείο λειτουργίας του Μουσείου το κέντρο της πόλης της Λαμίας και όχι το χωριό του Γοργοποτάμου.
Εκεί είναι ανάγκη πράγματι δημιουργίας εκθεσιακού κέντρου αποκλειστικά για το Γοργοπόταμο, επικουρούμενο από το Μουσείο Λαμίας κατά τις επετείους εορτασμού της επιχείρησης ανατίναξης της γέφυρας, και όποτε άλλοτε χρειαστεί.
Για το σκοπό αυτό πρέπει να υπάρχει συνεργασία και όχι διάσπαση και σύγκρουση μεταξύ των τοπικών αρχών και παραγόντων.
Ένας ακόμη λόγος για τον οποίον το Μουσείο πρέπει να παραμείνει στο Κέντρο της Λαμίας είναι ότι από την πόλη της ξεκίνησε η δράση της μεγαλύτερης αντιστασιακής οργάνωσης στη Ρούμελη, του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ.
Οι δύο πρώτες ανταρτικές ομάδες, η ομάδα Φθιώτιδας υπό τον Αρη Βελουχιώτη (εμφάνιση: Ιούνιος '42) και η ομάδα Παρνασσίδας υπό τους Νικηφόρο και Διαμαντή και τον Περικλή που ήταν σύνδεσμος του Άρη (εμφάνιση: Ιούλιος '42), έχουν αναφορά στην πόλη της Λαμίας, καθώς: Ο Άρης Βελουχιώτης υπήρξε γέννημα - θρέμμα της, ο Περικλής κάτοικός της και ο Νικηφόρος συνδέεται άρρηκτα με την πόλη καθώς εδώ τελείωσε τις γυμνασιακές του σπουδές, προετοιμάστηκε την είσοδό του στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και στη συνέχεια έκανε τις πρώτες επαφές για τη δημιουργία αντάρτικου.
Από τη Λαμία λοιπόν ξεκίνησε το αντάρτικο της Ρούμελης, αλλά και στην Λαμία έμελε να ολοκληρωθεί το έπος της Αντίστασης με την Απελευθέρωση της πόλης τον Οκτώβριο του 1944 και τις πανηγυρικές εκδηλώσεις που ακολούθησαν, στις οποίες συμμετείχαν ξανά μαζί, ο Άρης Βελουχιώτης, ο Περικλής και ο Νικηφόρος! (καθώς και άλλοι καπετάνιοι... Βερμαίος, Αριστείδης, Λοκρός, Καραλίβανος, Μπεγνης κ.ά.)
Για τους παραπάνω λόγους πρέπει να απορριφθεί η αντιπρόταση και να υλοποιηθεί η αρχική ομόφωνη απόφαση
του Δημοτικού Συμβουλίου Λαμιωτών, αυτή της μεταφοράς και λειτουργίας του Μουσείου Εθνικής Αντίστασης στον ήδη επιλεγμένο χώρο: Επί της οδού Αριστοτέλους της Πλατείας Λαού, στην καρδιά της Λαμίας.
21 Οκτωβρίου 2025
Με τιμή
Πέτρος Δ. Δημητρίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου