Συγγραφείς και βιβλία στα σχολεία: Με αφορμή μια ανάρτηση.

Κείμενό μου στον Δρόμο της αριστεράς του Σαββάτου 15 Μαρτίου.

Το αναδημοσιεύω μετά από συζητήσεις με φίλους συγγραφείς

Να σημειώσω μόνο πως συμμετέχω στην έκδοση αυτής της εφημερίδας από το πρώτο της φύλλο που κυκλοφόρησε πριν 15 χρόνια (Τα γιορτάζουμε το Σάββατο 5 Απριλίου) και πάντα υπερασπιζόμαστε τον χώρο του Πολιτισμού σε όλες τους τις εκφράσεις.

Έχουμε παρουσιάσει μεταξύ άλλων κυριολεκτικά εκατοντάδες βιβλία και συγγραφείς...

Συγγραφείς και βιβλία στα σχολεία: Με αφορμή μια ανάρτηση.

Ως συγγραφέας βιβλίων για παιδιά και εφήβους έχω επισκεφθεί κυριολεκτικά δεκάδες σχολεία. Και πάντα δωρεάν.

Άλλες φορές τα παιδιά έχουν διαβάσει κάποιο βιβλίο μου, αλλά τις περισσότερες όχι.

Η συνήθης αμοιβή ενός συγγραφέα στην Ελλάδα είναι το 10% των πωλήσεων (όταν του αποδίδονται).

Αν υποθέσουμε -στην πολύ καλή περίπτωση- ότι στο σχολείο που επισκέπτεται ο συγγραφέας τα παιδιά έχουν αγοράσει το βιβλίο του, τότε. Να πχ κοστίζει 10- 12 ευρώ, και πουληθούν 20 βιβλία, θα αποκομίσει το …τεράστιο (!) όφελος των 20- 24 ευρώ, τα οποία θα λάβει την επόμενη χρονιά, με την εκκαθάριση των δικαιωμάτων.

Για να πάει στο σχολείο θα έχει αφήσει πίσω τη δουλειά του, γιατί φυσικά δεν ζούμε από τα βιβλία μας, θα έχει πληρώσει τα έξοδα μετακίνησης και θα έχει δώσει -το πιο σημαντικό- κάτι από την ψυχή του. 

Το κάνουμε γιατί αγαπάμε το βιβλίο, αγαπάμε τα παιδιά, θέλουμε να βοηθήσουμε να αναπτυχθεί η φιλαναγνωσία.

Κάνω αυτό τον πρόλογο για να πω πως με εξόργισε η ανάρτηση μιας κυρίας- μητέρας στα κοινωνικά δίκτυα, όπου εγκαλούσε τους εκπαιδευτικούς του σχολείου όπου πηγαίνει το παιδί της για εν όψει της επίσκεψης κάποιας συγγραφέως, έδωσαν ένα χαρτί στα παιδιά όπου ενημέρωναν πως όσα θα ήθελαν να αγοράσουν βιβλίο για να τους κάνει αφιέρωση θα έπρεπε να το δηλώσουν…

Η κυρία επεσήμανε πως αυτό είναι …παράνομο… Τραγικά πράγματα…

Δεν αναφέρω το όνομά της, όμως εδώ θέλω να παρουσιάσω δυο εύστοχες τοποθετήσεις τις οποίες προσυπογράφω:

Η εξαιρετική εικονογράφος Λίλα Καλογερή:

«Κάτι που δεν γίνεται εύκολα αντιληπτό για λόγους που δεν θα αναφέρω εδώ, είναι ότι οι συγγραφείς είναι εργαζόμενοι. Η συγγραφή και η εικονογράφηση είναι επαγγέλματα και έχουν ΚΑΔ. Οι άνθρωποι που ασχολούμαστε με το βιβλίο πληρώνουμε εισφορές στο ΕΦΚΑ και άλλα λειτουργικά έξοδα κάθε μήνα. Για να γραφτεί και να δημιουργηθεί ένα βιβλίο απαιτείται άπειρος χρόνος, κόπος και χρήματα. Όταν ένας επαγγελματίας έρχεται σε ένα σχολείο για να μιλήσει για την δουλειά του και να παρουσιάσει ένα βιβλίο το κάνει για να προωθήσει το βιβλίο. Όταν λέμε να "προωθήσει" εννοούμε εμπορικά. Γιατί πρέπει να αποζημιωθεί για την δουλειά του, όπως είναι σωστό και δίκαιο. Το λιγότερο που θα έπρεπε να κάνει ένα σχολείο (που καλεί έναν συγγραφέα) ή /και οι μαθητές είναι να αγοράσουν το βιβλίο.

Θα ήθελα κάποιος να μου εξηγήσει γιατί όταν έρχεται οποιοσδήποτε άλλος επαγγελματίας ή ομάδα επαγγελματιών στο σχολείο για επιμορφωτική επίσκεψη ή όταν γίνονται σχετικές εκδρομές υπάρχει ένα αντίτιμο λίγων ευρώ, δεν σχολιάζεται αρνητικά, θεωρείται σαν κάτι δεδομένο. Το βιβλίο όμως σαν προϊόν στην συνείδηση πολλών ΟΦΕΙΛΕΙ να υπάρχει και να διανέμεται δωρεάν. Ο συγγραφέας ΟΦΕΙΛΕΙ να χάσει μια ή περισότερες ημέρες από τις υπόλοιπες υποχρεώσεις του, επαγγελματικές ή μη, σε Χ αριθμό σχολείων, απλώς και μόνο για να διαδώσει την φιλαναγνωσία.

Για σκεφτείτε το λίγο. Είναι λογικό; Εσείς θα μπορούσατε συστηματικά να παίρνετε άδεια από την δουλειά σας για να ταξιδεύετε στην Ελλάδα ώστε να μιλάτε για το επάγγελμά σας σε μαθητές; Όποιο κι αν είναι το επάγγελμά σας, σίγουρα για τα παιδιά θα έχει ενδιαφέρον. Σίγουρα θα είναι επιμορφωτικό. Επομένως, γιατί δεν το κάνετε;Άραγε γιατί η αγορά του βιβλίου στο σχολείο ή από το σχολείο συνδέεται στην συνείδησή σας με "ύπουλο" κέρδος, με τάπερ και άλλα καταναλωτικά προϊόντα; Αυτό πρέπει να απαντήσετε.

Κάθε προσπάθεια διεκδίκησης για δωρεάν βιβλία ας στραφεί εκεί που πραγματικά πρέπει: Στο υπουργείο που ΟΦΕΙΛΕΙ να φτιάξει και να χρηματοδοτήσει τις ταλαίπωρες σχολικές βιβλιοθήκες, οι οποίες στηρίζονται στην εθελοντική προσφορά δασκάλων, γονέων και επαγγελματιών του βιβλίου. Αυτό είναι το μελανό σημείο που θα πρέπει να αλλάξει. Ο συγγραφέας φυσικά και είναι ηθικά σωστό να πουλάει βιβλία στο σχολείο. Ακόμα πιο ηθικό θα είναι να προβλέπεται και μια αμοιβή για την κάθε παρουσίαση, όπως γίνεται με άλλους επαγγελματίες. Έτσι ώστε να μπορεί να συνεχίσει να διατηρεί και την ιδιότητα του συγγραφέα»

Και η εκλεκτή συγγραφέας Λίνα Μουσιώνη -μεταξύ άλλων:

«…Ένα βιβλίο σίγουρα δεν θα αλλάξει το κόσμο αλλά μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που τον βλέπουν τα παιδιά μας και να είναι πιο ανοιχτός και πιο φωτεινός. Εφόσον οι εκπαιδευτικοί του σχολείου έχουν επιλέξει εργαστεί και αξιοποιήσει το υλικό κάποιου βιβλίου στην τάξη, έχουν πάρει πρωτοβουλία να καλέσουν τον/την συγγραφέα ή τον/την εικονογράφο του, δεν βρίσκω το λόγο να μην μπορούν να προτείνουν στους γονείς να αγοράσουν το βιβλίο -εφ' όσον και απ΄ όπου επιθυμούν - χτίζοντας σιγά σιγά την παιδική - εφηβική βιβλιοθήκη των παιδιών τους και καλλιεργώντας την αναγνωστική κουλτούρα τους. ΝΑΙ στις σχολικές βιβλιοθήκες. ΝΑΙ στην φροντίδα του κράτους και στο αίτημα μιας εθνικής πολιτικής για το βιβλίο. Όμως σε καμία περίπτωση δεν θα δημιουργήσουμε αναγνώστες αν δεν έχουμε βιβλία στα σπίτια μας. Κλείνω 15 χρόνια στο χώρο της παιδικής λογοτεχνίας και μετρώ πολλές εμπειρίες από παρουσιάσεις βιβλίων στα σχολεία. Αναγνωρίζω τις δυσκολίες, αλλά ξέρω πως όλα μπορούν να ξεπεραστούν όταν υπερασπιζόμαστε αξίες που πιστεύουμε. Για κάποιους το βιβλίο ανήκει σε αυτές. Το έχω δει να γίνεται στη πράξη και είμαι ευγνώμων για αυτό…»