Ο ομιλία του Βασίλη Παπαβρόντου στον Ευριπίδη

Βασίλης Παπαβρόντος

Διευθυντής 9^ου ΔΣ Χαλανδρίου

Κώστας Στοφόρος, Η Πέμπτη πόλη των Δωριέων –

περιπέτεια στη Γκιώνα (εκδ. Κέδρος)

Το άρτι αφιχθέν μυθιστόρημα του Κώστα Στοφόρου με τίτλο Η Πέμπτη πόλη των Δωριέων - περιπέτεια στη Γκιώνα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος έρχεται να προστεθεί στην πλούσια λογοτεχνική παραγωγή του συγγραφέα που απευθύνεται σε παιδιά και νέους. Ο συγγραφέας, δημοσιογράφος στο επάγγελμα, φανερώνει την ικανότητά του τόσο στο χειρισμό της ελληνικής γλώσσας όσο και στο χειρισμό των εγκυκλοπαιδικών πηγών, ήδη, από τις πρώτες σελίδες.

Ο Στοφόρος αφορμάται από την Ιστορία για να στήσει ένα μυθοπλαστικό κόσμο στον οποίο πρωταγωνιστεί η ίδια παρέα παιδιών που είχε ανακαλύψει τον «Κώδικα της Λέρου» στο ομότιτλο βιβλίο του. Η διακειμενική συνομιλία των δύο βιβλίων δημιουργεί μια επιτυχημένη ολότητα. Οι μικροί ήρωες συναντώνται και πάλι για να αναζητήσουν μια αρχαία πόλη από την εποχή των Δωριέων κοντά στο χωριό τους, στην περιοχή της Γκιώνας, με οδηγό τους ένα χάρτη. Η επίσκεψή τους στο Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης στην Αθήνα, πριν να φύγουν για διακοπές στο χωριό, θα σταθεί καθοριστική. Τα παιδιά θα ανακαλύψουν ένα κρυμμένο μυστικό μέσα σε μια διδακτορική διατριβή, δηλαδή ένα χάρτη, με τη βοήθεια του οποίου θα περιπλανηθούν στις ομορφιές της Γκιώνας και θα ανακαλύψουν την αρχαία ιστορία της. Ταυτόχρονα, όμως, θα διαπιστώσουν και την οικολογική καταστροφή που έχει υποστεί η περιοχή από την ανεξέλεγκτη και παράνομη εκμετάλλευση των πλούσιων κοιτασμάτων βωξίτη με μηδαμινό όφελος για την περιοχή.

Ο συγγραφέας στήνει μια ακόμα περιπέτεια μυστηρίου χρησιμοποιώντας, όπως και στα προηγούμενα μυθιστορήματά του, ένα φανταστικό αρχαιολογικό στοιχείο, την πέμπτη πόλη των Δωριέων, το οποίο συνδέει με πραγματικά ιστορικά γεγονότα, ώστε να μιλήσει και σε αυτό το  μυθιστόρημα για θέματα εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου της Φωκίδας, τις οικονομικές συμφωνίες, τις παρανομίες και τελικά για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Ο Στοφόρος αναφέρεται στο επίμετρο του βιβλίου στα διαβάσματα και στις πηγές στις οποίες στηρίχτηκε για να γράψει το ανά χείρας μυθιστόρημα, φανερώνοντας έτσι τη συστηματικότητα αλλά και τη διερευνητική διάθεση που τον διακρίνει ως δημοσιογράφο.

Η πέμπτη πόλη των Δωριέων δεν είναι υπαρκτή. Αντίθετα, αποτελεί ένα αφηγηματικό τέχνασμα του συγγραφέα για να ξεδιπλώσει ένα μυθοπλαστικό σύμπαν στο οποίο αναδεικνύονται οικολογικά ζητήματα που αφορούν όχι μόνο έναν συγκεκριμένο τόπο, αλλά τον πλανήτη Γη γενικότερα.

Ο συγγραφέας, διόλου τυχαία, τοποθετεί συμβολικά την ιστορία του λίγο πριν το Πάσχα όχι μόνο γιατί την θεωρεί την ομορφότερη ελληνική γιορτή με ρίζες στην αρχαιότητα, με έντονο το ερωτικό στοιχείο, αλλά και με φιλοσοφημένη αντιμετώπιση του θανάτου διά της θυσίας, κυρίως, όμως, γιατί επιδιώκει να αναδείξει τη μαγεία της ελληνικής φύσης σε μια εποχή κατά την οποία βρίσκεται σε πλήρη ανθοφορία. Ο Στοφόρος στηρίζεται στην παράδοση και την Ιστορία για να αναδείξει τα προβλήματα της σύγχρονης εποχής: την καταστροφή της φύσης αλλά και των αρχαιολογικών χώρων στο βωμό του εφήμερου κέρδους.

Ο συγγραφέας με αφηγηματική χάρη και περιγραφική ικανότητα συμπλέκει αρμονικά τη γνώση με την περιπέτεια αφήνοντας να διαφανούν τα οικολογικά μηνύματα, οι λαογραφικές πηγές και η αρχαία ελληνική μυθολογία. Οι ολοζώντανες αναπαραστάσεις σκηνών και περιστατικών, οι αληθινοί και καθημερινοί διάλογοι, οι ευρηματικές ανατροπές και η δεξιοτεχνία στην αφήγηση εμπλέκουν τους νεαρούς αναγνώστες σε ένα ταξίδι στη γνώση και την ιστορία του τόπου τους. Η παιδευτική αξία του βιβλίου είναι μεγάλη, καθώς μέσα από τη δράση και την περιπέτεια οι μικροί αναγνώστες διδάσκονται χωρίς να διδάσκονται.