Παρουσίαση
του βιβλίου του Κώστα Στοφόρου «Πολύ αργά για τ’ Αϊδίνι»
Δευτέρα
11 Δεκεμβρίου 2023 – ΚΕΜΙΠΟ Νέας Ιωνίας
Κυρίες και κύριοι,
Συμπατριώτισες και συμπατριώτες,
Εκλεκτοί συμπαρουσιαστές, καλησπέρα
σας.
Θα ήθελα καταρχάς και καταρχήν να
ευχαριστήσω θερμά τον αγαπητό Κώστα Στοφόρο για την εξαιρετική τιμή που μου
κάνει να συμμετέχω στην παρου-σίαση του βιβλίου του «Πολύ αργά για τ’ Αϊδίνι». Και
είναι εξαιρετική η τιμή αυτή γιατί πρόκειται για ένα πολύ προσωπικό έργο. Μας
το δηλώνει ο συγγραφέας στο «Υστερόγραφό» του μιλώντας για τον ήρωα του
βιβλίου, τον παππού του, Κώστα Ταρλατζή : « Έφυγε από τη ζωή το 1998,
προλαβαίνοντας να γνωρίσει τον δισέγ-γονό του, τον γιό μου Ίωνα. Τον πήρε μωρό
στην αγκαλιά του-ήταν λίγων ημερών-και νομίζω πως ένιωσε να κλείνει ένας
κύκλος. 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή δεν μπορούσα παρά να δοκιμάσω
ένα ταξίδι στο παρελθόν. Ελπίζω να ενέκρινε τα μυθοπλαστικά στοιχεία που
πρόσθεσα».
Τι κάνει ξεχωριστή τη διαχείριση των
«Αναμνήσεων» του Κώστα Ταρλατζή από τον εγγονό του; Το γεγονός ότι το βιβλίο
διατρέχει την πιο δραματική περίοδο της νεοελληνικής ιστορίας μέσα από τα μάτια
και τις ψυχές ενός παιδιού, ενός εφήβου και αργότερα ενός νεαρού άνδρα, της
οικογένειάς του, των φίλων του και της αγαπημένης του. Συγκλονιστικά γεγονότα,
θρίαμβοι και σφαγές, προσωπικότη-τες λαμπρές αλλά και μοιραίες, για την τύχη
του Ελληνισμού της Μικρασίας, παρελαύνουν και συνδέονται με την καθημερινότητα
του ήρωα και του περίγυρου του. Όλα τα στοιχεία που συνθέτουν τον θαυμαστό και
αξεπέραστο καμβά της ζωής στην Ιωνία είναι παρόντα : οι ζωντανοί οικογενειακοί
δεσμοί, η κοινωνική αλληλεγγύη, η φιλία, το έντονο θρησκευτικό συναίσθημα, η
εργατικότητα, το φιλοπρόοδον και η δημιουργία, η παιδεία, η μουσική, το θέατρο,
ο αθλητισμός ο κοσμοπολιτισμός, η διασκέδαση, ο έρωτας και οι γυναίκες, το
γλέντι, το φαγητό, η αισιόδοξη και γενναία αντιμετώπιση των πραγμάτων αλλά και
η αντοχή στον πόνο, με δύο λέξεις όλα τα μεράκια και τα κιμπαριλίκια που
συνθέτουν τον τύπο ανθρώπου που είναι ο Έλληνας Μικρασιάτης. Λιτά, ανθρώπινα,
πολλές φορές υπαινικτικά, κυρίως αληθινά για να μπορούν να αντέξουν στο χρόνο.
Και ακριβώς αυτό είναι που κάνει
σημαντικό αυτό το βιβλίο. Η μνήμη πρέπει να μείνει ζωντανή. Ο Κώστας Στοφόρος
με τη διαδρομή και την εμπειρία του, ξέρει πως κάτι μπορεί να είναι διδακτικό
δίχως να γίνεται δασκαλίστικο. Γιατί τα ονόματα που μνημονεύει στο βιβλίο πρέπει
να συνεχίσουν να προκαλούν ρίγη συγκίνησης και στις επόμενες γενιές
Μικρασιατών, στους απογόνους των προσφύ-γων, που οφείλουν στον εαυτό τους την
αναζήτηση για : το Χρυσόστομο Σμύρνης, τους Προσκόπους Αϊδινίου, το Και την
προκυμαία της Σμύρνης, το Μπουρνόβα, τη 2α Μαΐου, το Σαγγάριο, τον Πανιώνιο του
Δημητρού Δάλλα και του Δημητρού Καραμπάτη.
Είναι η γνώση της ταυτότητάς σου που
σε βοηθάει να κρατηθείς όρθιος. Μόνο έτσι μπορείς να αντιμετωπίσεις την απώλεια
και τη νοσταλγία για τόπους και ανθρώπους πιο γλυκούς, δύο συναισθήματα που θα
βαραίνουν πάντα τους Μικρασιάτες είτε τα βίωσαν ως γεγονότα είτε τα
κληρονόμησαν ως αίσθηση. Είναι αυτή η ταυτότητα, ο κάμπος του Αϊδινίου, που θα
οδηγήσει τελικά τον Κώστα Ταρλατζή στην Κτηνιατρική και θα τον κάνει καθηγητή
της Ανωτάτης Γεωπονικής Σχολής Αθηνών. Πως να ξεφύγει όταν γεννήθηκε σ’ ένα
κομμάτι του Παραδείσου στη Γη; Όσοι έχετε πάει στο Αϊδίνι με καταλαβαίνετε, οι
υπόλοιποι εύχομαι να αξιωθείτε να το νιώσετε επί τόπου. Από τη δύναμη και την
καρποφορία αυτής της Γης, δύο λαμπρά τέκνα του Αϊδινίου, η Ευτυχία
Παπαγιαννοπούλου και ο Μιχάλης Σουγιούλ (Σουγιουλτζόγλου), μπόρεσαν να βάλουν
στα αθάνατα τραγούδια τους τα συναισθήματα που μας βοηθούν να μένουμε ζωντανοί
και το πως να κάνουμε τη λύπη χαρά και την καταστροφή δημιουργία.
Ο Κώστας Στοφόρος σέβεται και σωστά
στο γραφτό του την επιλογή του παππού του Κώστα Ταρλαντζή που «δεν ήθελε να
μιλάει για το Αϊδίνι». Οι ανα-φορές του στα τραγικά γεγονότα είναι όσο πρέπει
για το σκοπό αυτό. Γνωρίζω, κατανοώ και σέβομαι αυτήν τη σιωπή από πρώτο χέρι
ως εγγονός. Μόνο που σήμερα ζητώ συγγνώμη και από τους δύο τους γιατί θα τη
σπάσω στη μνήμη των Προσκόπων του Αϊδινίου.
Λίγες μέρες μετά την είσοδο του Ελληνικού Στρατού στη
Σμύρνη, στο Αϊδίνιο συγκεντρώθηκε μεγάλος αριθμός Τσετών. Στάλθηκε ισχυρή
στρατιωτική δύναμη με επικεφαλής τον αντισυνταγματάρχη Σχοινά για να
αντιμετωπίσει την κατάσταση και να προστατεύσει τις 8.000 περίπου του Ελληνικού
πληθυσμού της περιοχής. Η επίθεση των Τσετών αιφνιδίασε το στράτευμα, που
αποχώρησε από το Αϊδίνιο αφήνοντας τους προσκόπους να υπερασπιστούν την πόλη
και να φροντίσουν τα γυναικόπαιδα, τους ανήμπορους και τους τραυματίες. Στις 18
Ιουνίου 1919 ο επικεφαλής των τσετών , Αντνάν Μεντερές, τους ζήτησε να
αλλαξοπιστήσουν με αντάλλαγμα τη σωτηρία τους. Η παλικαρίσια άρνηση του εφόρου τους
Νίκου Αυγερίδη και όλων των παιδιών και η κραυγή τους «Ζήτω η Ελλάς» σε
απάντηση, έκαναν τους διώκτες τους να φρενιάσουν. Ο Αυγερίδης τυφλώθηκε και
κατακρεουργήθηκε. Ο Φιλοκτήτης Αργυράκης, ο Μίνωας Βεϊνόγλου και οι άλλοι
–συνολικά 31 πρόσκοποι– βασανίστηκαν και τελικώς σφαγιάστηκαν.
Ο Σχοινάς δικάστηκε από το Στρατοδικείο στη Σμύρνη και
καταδικάστηκε εις θάνατον για λιποταξία και ανικανότητα. Επικαλέστηκε
«δολιοφθορά» των βενιζελικών αξιωματικών εις βάρος του (!) και γλύτωσε το
απόσπασμα …
Ο Μεντερές, γέννημα θρέμμα του Αϊδινίου και ο ίδιος (!)
όπως μαρτυρεί ακόμα και το επώνυμό του «Μαίανδρος» θα πει το Μεντερές, θα γίνει
αργότερα πρωθυπουργός της Τουρκίας, με πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Τζελάλ
Μπαγιάρ. Αμφότεροι θα συλληφθούν από τη Χούντα του στρατηγού Τζεμάλ Γκιουρσέλ,
θα δικαστούν για παραβίαση του Συντάγματος και για τα Σεπτεμβριανά που
εξανδρα-πόδισαν τον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης και θα καταδικαστούν εις
θάνα-τον. Ο Μεντερές θα απαγχονισθεί ενώ στον Μπαγιάρ θα χαριστεί η εκτέλεση
της ποινής λόγω γήρατος. Σήμερα το Μειονοτικό Γυμνάσιο Λύκειο της Κομοτηνής
φέρει το όνομα του Τζελάλ Μπαγιάρ και το Διεθνές Αεροδρόμιο της Σμύρνης του
Αντνάν Μεντερές.
Για την πιο αιματηρή στιγμή στην ιστορία του παγκόσμιου
προσκοπισμού για την οποία αντέδρασε μέχρι η Κοινωνία των Εθνών και μία από τις
πιο τραγικές της νεότερης ιστορίας μας, ευτυχώς υπάρχουν το Σώμα Ελλήνων
Προσκόπων, κάποια σκόρπια μνημεία και κάμποσοι δρόμοι σε προσφυγικές συνοικίες της
πατρίδας μας για να μας θυμίζουν τη θυσία τους….
Στο σημείο αυτό θα μου συγχωρήσετε μία πολύ προσωπική
αναφορά, αν και τις αποφεύγω, στη μνήμη τριών μελών της οικογενείας μου, των
αδελφικών φίλων της μητέρας μου, αδελφών Έλλης, Μάρως και Ορέστη Χατζηβασιλείου
που γεννή-θηκαν και οι τρείς στο Αϊδίνι …
Ο Κώστας Στοφόρος πέρα από την επαγγελματική και
λογοτεχνική του αξία, είναι ένας γλυκός άνθρωπος γιατί κουβαλάει μέσα του την
ανθρωπιά αυτής της καταγωγής του. Αυτή διατρέχει όλο το βιβλίο του που είναι
βέβαιο πως περήφανος και γελαστός διάβασε ο παππούς του από ψηλά. «Στο χέρι μας
είναι να γίνουνε οι χίμαιρες πραγματικότητα. Οι ουτοπίες πράξη. Και έτσι
ζητώντας το αδύνατο να γίνουμε ρεαλιστές» σημειώνει ιδιοχείρως ο 19χρονος τότε Κώστας Στοφόρος στο ΘΗΣΑΥΡΟ
του 1979 το λεύκωμα των αποφοίτων του Κολλεγίου Αθηνών, στη σελίδα του. Με
τέτοια γραφτά ποτέ δεν θα είναι «Πολύ αργά για το Αϊδίνι» ποτέ δεν θα είναι
πολύ αργά για τις ψυχές μας, για τη Μνήμη της Μικρασίας, για τον Ελληνισμό .
Σας ευχαριστώ ,
Γιώργος Κ. Στράτος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου