Isol: Αλφαβητάρι στο χέρι

Ένα πολύ ωραίο κείμενο της Μαίρης Μπιρμπίλη για ένα ξεχωριστό βιβλίο στο elniplex.com 


Οι λέξεις είναι πολύ καλή κόλλα!
ISOL

Το νιώθεις ήδη από τα εσώφυλλα. Το αλφαβητάρι της Isol είναι μια ελεύθερη κατάδυση στον μαγικό κόσμο των γραμμάτων, των ήχων και των λέξεων με όλες τις αισθήσεις αφυπνισμένες. Ο τίτλος του βιβλίου γραμμένος με λευκά γράμματα πάνω σε μαύρο φόντο είναι επιφορτισμένος με όλες τις συνδηλώσεις οι οποίες σχετίζονται με μαυροπίνακες και κιμωλίες. Αλλά μόλις παρατηρήσετε ότι ο μαυροπίνακας δεν είναι παρά το μελάνι της σουπιάς η οποία κολυμπάει σε έναν ωκεανό γραμμάτων, θα συνειδητοποιήσετε ότι το Αλφαβητάρι στο χέρι ήρθε για να θολώσει τα νερά σε όλα όσα έχουμε κατά νου για αυτό το είδος βιβλίων.

Α όπως αγριεύω κι Ε όπως ελπίζω.
Ι… Ίσως να ‘ναι κι έτσι.
Σ για μια σκέψη.
Ουφ, τρόμαξα! Σκέφτεται η Κοκκινοσκουφίτσα καθώς απομακρύνεται από τον λύκο.
Η Isol δημιουργεί ένα αλφαβητάρι ανατρεπτικό και πρωτότυπο. Κάθε σελίδα στέκει προκλητικά ατίθαση σε λογικούς περιορισμούς κι έτοιμη να μοιραστεί με τον/την αναγνώστη/στρια το ανοιχτό αφήγημά της. Κι όλες αυτές οι φαινομενικά αταίριαστες, εγκιβωτισμένες, αυτάρκεις κι αυτόνομες  ιστορίες είναι τοποθετημένες με τέτοιο τρόπο ώστε δημιουργούν μια έξοχα ενορχηστρωμένη ποιητική ατμόσφαιρα φορτισμένη με ποικίλα συναισθήματα η οποία κάνει τον κύκλο της σαν τη ζωή. Με το ξάφνιασμα ενός πουλιού ανιχνεύουμε το αγριεμένο Αα και με το ωραίο τραγούδι του πουλιού φτάνουμε ως το Ωω.

Το κείμενο γλωσσικό και οπτικό είναι συμβολικό, υπαινικτικό και πολυσήμαντο. Η Isol απελευθερωμένη από λογικές συμβάσεις κι αγκυλώσεις δεν υποτιμά τους αναγνώστες της. Το αλφαβητάρι απελευθερώνεται από τις συνηθισμένες συμβάσεις και δημιουργεί το δικό του μαγικό σύμπαν που τα έχει όλα: ζώα, παραμύθια, έννοιες και σύμβολα. “Αυτό το βιβλίο είναι ένα παιχνιδιάρικο αλφαβητάρι. Αν κοιτάξουμε τα γράμματα πέρα απ’ ό,τι σημαίνουν, θα δούμε πως δεν είναι παρά μικρά σχέδια. Ζωγραφίζοντας και παίζοντας με τα γράμματα προέκυψε αυτό το βιβλίο: πρώτα σχεδίασα κάθε γράμμα με το πινέλο, ύστερα δημιούργησα μια εικόνα που να το συνοδεύει και τέλος σκέφτηκα μια λέξη που να συνδέει το γράμμα με την εικονογράφηση. Τώρα, ξεφυλλίζοντας αυτό το αλφαβητάρι, βλέπω ότι τα γράμματα έγιναν φίλοι με τις εικόνες, σαν να γνωρίζονταν από πάντα. Ίσως περίμεναν απλώς να τα ζωγραφίσω, για να αρχίσουν την κουβέντα και να καθρεφτιστούν το ένα στο άλλο“, λέει χαρακτηριστικά η Isol. 

Κι αν λάβουμε υπόψη ότι το βιβλίο αυτό έκανε πολλά γλωσσικά ταξίδια ώσπου να καταλήξει στα χέρια μας, μπορούμε να αντιληφθούμε τις δυσκολίες αλλά και τις προσκλήσεις της μεταφοράς του στην ελληνική γλώσσα. Οι μεταφραστές Έλσα Μαρτίνεθ Χιμένεθ, Λεωνίδας Ρεμπελάκος, Χρίστος Σιορίκης έχουν κάνει πραγματικά εξαιρετική δουλειά! «Η δική μας τελική εκδοχή αποτελεί μια προσπάθεια μεταφοράς όχι μόνο του περιεχομένου των φράσεων, αλλά όλης της δημιουργικής διαδικασίας της Isol, που βασίζεται στον διάλογο μεταξύ λέξεων και εικόνων», σημειώνουν οι τρεις μεταφραστές.

Η σειρά των εικόνων χρειάστηκε να αλλάξει, όπως άλλωστε και η αντιστοίχιση με το ελληνικό αλφάβητο. Τα νοήματα εναρμονίστηκαν με την ελληνική γλωσσική κι επικοινωνιακή κουλτούρα. Αλλά το χαρακτηριστικό αφήγημα το οποίο συνηθίζει να δημιουργεί η Isol μέσω της τέλειας σύμπραξης εικόνων και λέξεων παραμένει αλώβητο. Κι εκεί είναι που αρχίζει ένας ζωντανός παιχνιδιάρικος διάλογος ανάμεσα στις εικόνες που κοιτάμε και μας κοιτάζουν προκαλώντας να ανιχνεύσουμε τις σχέσεις μας με αυτές αλλά και τις λέξεις που τις συντροφεύουν. Είναι μάλλον περιττό να πούμε ότι το εικονικό κείμενο της Isol κινητοποιεί εξωλεκτικά στοιχεία και διεγείρει τη φαντασία. Ο συνδυασμός όμως με το λεκτικό κείμενο απογειώνει τελικά το όλο εγχείρημα!

Οι αναγνώστες κάθε ηλικίας που θα βαδίσουν στα αναγνωστικά μονοπάτια που χάραξε η Isol με τα πινέλα και τα μολύβια της θα εμπλακούν σε μια διαδικασία  αποκωδικοποιήσεων, νοηματοδοτήσεων κι ανακαλύψεων που θα τους μαγέψει.

Ένα αριστούργημα από τις εκδόσεις Μάρτης!