Για τη σωστή διατροφή των παιδιών (και των μεγάλων)

Από τον πρόλογο του βιβλίου "20 σεφ, 11 μαμάδες κι εγώ -111 συνταγές και ιδέες διατροφής για παιδιά" , που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική

Γιατί αυτό το βιβλίο…

...Ο σκοπός μου λοιπόν ήταν να ετοιμάσω ένα βιβλίο –εργαλείο για τους γονείς ώστε να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αποκτήσουν σωστές διατροφικές συνήθειες. Όλοι γνωρίζουν πως είναι καλό για την υγεία να τρως άφθονα φρούτα και λαχανικά, ψάρια και όσπρια. Πώς όμως να πείσεις τα παιδιά να φάνε κουνουπίδι και μπρόκολο; Πώς να τα κάνεις να αγαπήσουν το σπανάκι και το μαρούλι; Πώς να τους μάθεις να τρώνε δυο φορές τη βδομάδα όσπρια –χωρίς διαμαρτυρίες;

Ήθελα να αποδείξω ότι το υγιεινό δεν είναι αναγκαστικά και άνοστο. Ζήτησα λοιπόν τη βοήθεια είκοσι ειδικών της γεύσης, αλλά και μιας ενδεκάδας από μαμάδες. Όλοι ανταποκρίθηκαν με χαρά στο κάλεσμά μου και στην πρόκληση: Τους ζήτησα να  προτείνουν συνταγές προσαρμοσμένες στις διατροφικές ανάγκες των παιδιών αλλά να έχουν επιπλέον και τη μαγική ιδιότητα να μετατρέψουν το κουνουπίδι σε …σουβλάκι! Δηλαδή να είναι τόσο νόστιμες, που ακόμη και το πιο δύσκολο παιδί να πεισθεί έστω να δοκιμάσει.

Το αν πέτυχε η προσπάθεια, θα το κρίνετε εσείς δοκιμάζοντας τις συνταγές αυτού του βιβλίου.

Για να πω την αλήθεια έχω πειραματιστεί με αρκετές από αυτές. Άλλωστε κατά βάθος η αγάπη μου για τη μαγειρική με ώθησε να ετοιμάσω αυτό το βιβλίο. Και να παραστήσω κι εγώ τον σεφ παρουσιάζοντας κάποιες δικές μου συνταγές (πάντως με συμπεριέλαβα στη λίστα των… μαμάδων!)

Εδώ νομίζω αξίζει να μοιραστώ μαζί σας μια εμπειρία, που δείχνει ότι τα πράγματα δεν είναι καθόλου απλά με τα παιδιά. Στην ύστατη προσπάθειά μου να πείσω το μεγάλο μου γιο να φάει κουνουπίδι, δοκίμασα τη συνταγή της Χριστίνας Παπουτσάνη (που περιλαμβάνεται και στο βιβλίο) και το έκανα ογκρατέν. Έρχεται λοιπόν από το σχολείο και του βάζω στο πιάτο μια «γενναία» μερίδα. Την εξαφανίζει σε χρόνο μηδέν και ζητάει κι άλλο (πράγμα εντελώς ασυνήθιστο). Στο πρόσωπό μου αρχίζει να διαγράφεται το χαμόγελο της επιτυχίας. «Τα κατάφερα» σκέφτομαι. Τότε έρχεται το χτύπημα. Ο χορτασμένος πλέον γιος μου με ρωτά:

«Μπαμπά τι ήταν αυτό που έφαγα;»

«Κουνουπίδι», λέω, εμφανώς ικανοποιημένος

«Τι;;; Έφαγα εγώ κουνουπίδι;;; Αηδία. Μπλιάχ! Γιατί μου το είπες;»

«….»

Ό,τι γράφει δεν ξεγράφει

Βρέθηκα σε μια ομιλία του γνωστού διατροφολόγου Ευάγγελου Ζουμπανέα και πέρα από όλα τα άλλα που είπε, μου έκανε τεράστια εντύπωση μια σημαντική του διαπίστωση:

«Ό,τι γράφει δεν ξεγράφει». Ή αλλιώς οι διατροφικές συνήθεις που αποκτάμε από μικροί καταγράφονται στον εγκέφαλο μας ανεξίτηλα και χρειάζεται μεγάλος αγώνας για να απαλλαγούμε  από τα λάθος πράγματα που έχουμε μάθει. Υπολογίζεται ότι χρειάζονται δυο χρόνια καθημερινής προσπάθειας για να αλλάξει πραγματικά η διατροφή μας!

Γι’ αυτό είναι σημαντικό πρώτα απ’ όλα να έχουμε εμείς οι γονείς σωστή πληροφόρηση γύρω από τα θέματα διατροφής, κάτι που δεν είναι ούτε απλό, ούτε αυτονόητο.  Υπάρχουν συμφέροντα που συχνά και διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα , ενώ παράλληλα υπάρχουν πολλοί μύθοι που συνεχώς αναπαράγονται αν και δεν έχουν καμία επιστημονική βάση.

Απευθύνθηκα λοιπόν σε κορυφαίους ειδικούς, σε επιστήμονες που τιμούν το επάγγελμα τους, και πήρα απαντήσεις για σημαντικά ζητήματα που αφορούν στη διατροφή των παιδιών και για το ρόλο που παίζει η κάθε τροφή στη σωματική αλλά και στην πνευματική τους ανάπτυξη.

Το σημαντικότερο αμέσως μετά τη γνώση του θέματος είναι να καταλάβουμε πως εμείς οι γονείς δίνουμε το καλό ή το κακό παράδειγμα Αν δεν έχουμε σωστές διατροφικές συνήθειες, είναι αδύνατον να πείσουμε και τα παιδιά μας να τρέφονται πιο υγιεινά!

... Δεν έχω χρόνο

Το συνηθισμένο επιχείρημα που ακούω από γονείς που καταφεύγουν συχνά στα έτοιμα φαγητά και στα delivery είναι ότι δεν έχουν χρόνο. Κι όμως, όπως θα διαπιστώσετε, πολλές από τις συνταγές δεν απαιτούν παραπάνω από λίγα λεπτά της ώρας. Αν η παρασκευή του φαγητού είναι για σας κούραση και αγγαρεία και αυτό είναι το μήνυμα που μεταδίδετε στα παιδιά, πολύ δύσκολα θα τα κάνετε να αποκτήσουν μια υγιή σχέση με το φαγητό.

Και όχι μόνο αυτό, αλλά κάθε φορά που δεν αφιερώνουμε το λίγο χρόνο που απαιτείται για το μαγείρεμα ή την προετοιμασία ενός απλού φαγητού, καταφεύγουμε σε άγνωστης σύνθεσης έτοιμα προϊόντα που η συνδυασμένη και συνεχής κατανάλωση τους βλάπτει σοβαρά τη σωματική αλλά και την πνευματική υγεία του παιδιού. Η κακή διατροφή σχετίζεται άμεσα ακόμη και με τη χαμηλή σχολική επίδοση!

Ως έσχατο επιχείρημα -και ως τροφή για σκέψη- σας μεταφέρω τη ρήση του θεωρούμενου ως πατέρα της γαστρονομίας Ζαν Ανθέλμ Μπριγιά-Σαβαρέν:  «Αυτός που δέχεται φίλους χωρίς να υποστεί κάποιον κόπο προετοιμάζοντας το γεύμα για τους φίλους του, δεν του αξίζει να έχει φίλους»  (Η Γαστρονομία ως Καλή Τέχνη -Η Φυσιολογία της Γεύσης) Μπορείτε κάλλιστα τη λέξη «φίλοι» να την αντικαταστήσετε με τη λέξη «παιδιά».

Επίλογος ή μήπως πρόλογος;

Και αφού ήρθαμε στον Σαβαρέν και το απολαυστικό βιβλίο του, θα μπορούσα να τον αντιγράψω και να έχω τον πρόλογο που με εκφράζει:

«…Ενώ μελετούσα τις απολαύσεις του τραπεζιού από κάθε άποψη, σύντομα διαπίστωσα ότι μπορούσε να προκύψει κάτι καλύτερο από ένα απλό βιβλίο μαγειρικής, και ότι υπήρχαν πολλά να ειπωθούν για τις λειτουργίες οι οποίες δεν είναι μόνο ζωτικές και σταθερές, αλλά ασκούν και πολύ άμεση επιρροή στην υγεία, την ευτυχία μας, ακόμα και στην επιτυχία μας στην ζωή.

Καθώς η αρχική ιδέα μορφοποιήθηκε στο μυαλό μου, όλα τα υπόλοιπα ξεπήδησαν απ’ αυτήν…

…Για να ολοκληρώσω το καθήκον που είχα βάλει στον εαυτό μου, έπρεπε να γίνω ταυτόχρονα γιατρός, χημικός, φυσιολόγος, ακόμα και μαθητευόμενος…

…Πέρα όμως από όλα αυτά, θα πρέπει να ομολογήσω ότι μεγάλο μέρος του βιβλίου έχει γραφτεί για δική μου ικανοποίηση…»

Τελικώς, μάλλον κάπως έτσι, βρήκα τον επίλογό μου. Καλή ανάγνωση και καλά μαγειρέματα…