Η αντίδραση των εκδοτών στα μέτρα για το βιβλίο

Μήπως θα έπρεπε να βγει κι ένα ψήφισμα που να υπογράψουμε όλοι όσοι σχετιζόμαστε με τον χώρο του βιβλίου; 

Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ (3 Απριλίου 2020)

Προς: τον υπουργό Οικονομικών κύριο Χρήστο Σταϊκούρα

την υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού κυρία Λίνα Μενδώνη

την υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων κυρία Νίκη Κεραμέως

τον υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων κύριο Σπυρίδωνα-Άδωνι Γεωργιάδη

Αξιότιμες κυρίες και κύριοι υπουργοί,

Η πολιτιστική βιομηχανία είναι παραδοσιακά η πρώτη που υφίσταται τις δυσμενείς επιπτώσεις της όποιας κρίσης και η πολύ πρόσφατη, οικονομική κρίση στη χώρα μας, άφησε τις εκδοτικές επιχειρήσεις βαθιά λαβωμένες. Τώρα προστέθηκε η κρίση του κορωνοϊού.

Η επόμενη μέρα της κρίσης δεν πρέπει να βρει διαλυμένη την κοινωνία. Οι πολιτιστικές επιχειρήσεις και οι εκδότες φροντίζουν για τη διατήρηση και τη συνέχεια του πολιτισμού, προωθούν αξίες πάνω στις οποίες στηρίζονται οι δημοκρατικές κοινωνίες, τις οποίες περισσότερο από κάθε άλλη φορά τώρα σε αυτήν τη δυστοπική συνθήκη έχουμε ανάγκη.Οι εκδοτικές επιχειρήσεις αποτελούν έναν από τους βασικούς πυλώνες της ευρωπαϊκής οικονομίας με έσοδα που υπολογίζονται σε 22-24 δισεκ. ευρώ, με 150.000 υπαλλήλους και περισσότερο από μισό εκατομμύριο ανθρώπους που εμπλέκονται ενεργά στην παραγωγή των βιβλίων. Οι εκδοτικοί οίκοι χαρακτηρίζονται επίσης από την ιδιαιτερότητα να συνεργάζονται με πάρα πολλές ειδικότητες χωρίς να υπάρχει σχέση εξαρτημένης εργασίας. Αυτή τη στιγμή στη χώρα μας δοκιμάζονται οι αντοχές χιλιάδων ελεύθερων επαγγελματιών που απασχολούνται άμεσα ή έμμεσα στις εκδόσεις.

Ο κλάδος μας βρίσκεται πλέον στα όρια της επιβίωσης. Οφείλουμε να ευχαριστήσουμε τον υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα για τη διάθεση του ποσού των 10 εκατ. ευρώ για τη στήριξη του πολιτισμού και θεωρούμε σημαντικότατη την επιπλέον ενίσχυση του Υπ. Πολιτισμού με 5 εκατ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό. Παρατηρούμε όμως πως τα εξαγγελθέντα μέτρα που αφορούν το βιβλίο αφορούν πάγιες δεσμεύσεις του ΥΠΠΟ, ενταγμένες στον υπάρχοντα προϋπολογισμό του. Στην παρούσα συγκυρία, οφείλουμε να μιλάμε για έκτακτα, πρόσθετα και άμεσα μέτρα στήριξης του βιβλίου, τα οποία απουσιάζουν παντελώς από το εξαγγελθέν πρόγραμμα του ΥΠΠΟ.

Παράλληλα, ο πολιτισμός και το βιβλίο εκ των πραγμάτων δεν είναι προνομιακός χώρος του Υπ. Πολιτισμού στη χώρα μας. Σημαντικοί τομείς του άπτονται και άλλων υπουργείων, όπως για παράδειγμα οι βιβλιοθήκες που υπάγονται στο Υπ. Παιδείας και οι δημοτικές βιβλιοθήκες που υπάγονται στην τοπική αυτοδιοίκηση. Είναι επομένως ανάγκη να διαχωριστούν τα κονδύλια και να κατευθυνθούν στα αρμόδια υπουργεία για τη στήριξη του βιβλίου και του εκδοτικού κλάδου.

Οι καταστάσεις επείγουν και οι γενικόλογες εξαγγελίες δεν θα φέρουν κανένα αποτέλεσμα. Οι Σύλλογοι Εκδοτών προτείνουμε να τεθούν σε εφαρμογή άμεσα απτά μέτρα στήριξης του βιβλίου. Ενδεικτικά:

• τον εκσυγχρονισμό των βιβλιοθηκών με εφαρμογή δανεισμού από το σπίτι: επιλογή και παραγγελία τίτλων ηλεκτρονικά, παράδοση και επιστροφή με κούριερ, με ελάχιστη επιβάρυνση του αναγνώστη.
• την αγορά μεγάλου αριθμού ελληνικών και μεταφρασμένων τίτλων βιβλίων από δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες με τη δυνατότητα του εξ αποστάσεως δανεισμού για τους αναγνώστες. Με τον τρόπο αυτό θα υποστηριχθούν οι εκδότες, οι τυπογράφοι, οι βιβλιοδέτες και οι Έλληνες συγγραφείς με τα δικαιώματα που θα εισπράξουν.
• με δεδομένο ότι δεν λειτουργεί, στα δημοτικά και στα γυμνάσια, το σύστημα της απομακρυσμένης διδασκαλίας μέσω διαδικτύου, προτείνεται να συστήνουν οι εκπαιδευτικοί την ανάγνωση ενός βιβλίου, ανά εβδομάδα, δικής τους επιλογής, και να αναθέτουν την εκπόνηση εργασίας από τους μαθητές. Με αυτόν τον τρόπο:

α. θα συνεχιστεί το μάθημα της γλώσσας καθ’ όλη τη διάρκεια του εγκλεισμού μας και οι μαθητές θα έχουν μια δημιουργική απασχόληση

β. θα υπάρξει ανάγκη να αγοραστούν βιβλία είτε μέσω διαδικτύου είτε με τηλεφωνικές παραγγελίες προς τα τοπικά βιβλιοπωλεία και κατ’ οίκον παράδοση με ευθύνη του βιβλιοπώλη. Αυτό το μέτρο δεν επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ λειτουργεί με πολλαπλό όφελος για όλη την κοινωνία.

• την επίλυση επιτέλους του κεφαλαιώδους θέματος του δημόσιου δανεισμού, κυρίως για να ενισχυθούν οι συγγραφείς που βρίσκονται σε μεγάλη ανάγκη λόγω των συνθηκών.
• τη μείωση του ΦΠΑ στα ηλεκτρονικά βιβλία και audiobooks. Είναι η ιδανική συγκυρία για να ενσωματωθεί και στην Ελλάδα η σχετική οδηγία.

Οι εκδότες βιβλίου είναι έτοιμοι να συζητήσουν με την πολιτεία και έχουν ρεαλιστικές προτάσεις που μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα. Επισυνάπτουμε παράλληλα τη μετάφραση της έκκλησης της Ομοσπονδίας Ευρωπαίων Εκδοτών [Federation of European Publishers (FEP)] προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Τα βιβλία χρειάζονται την Ευρώπη και η Ευρώπη χρειάζεται τα βιβλία.

Η ζωή θα νικήσει και η επόμενη μέρα θα μας βρει με βαθιές πληγές, αλλά ελπίζουμε, και με αυτή την επιστολή διεκδικούμε, να μας βρει οργανωμένους και με σχέδιο για την προστασία μας.

Με εκτίμηση,

Ιωάννης Κωνστανταρόπουλος, πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικού Βιβλίου

Πόλα Καπόλα, πρόεδρος του Συλλόγου Εκδοτών Βιβλίου Αθηνών

Γεώργιος Πασχαλίδης, πρόεδρος του Συλλόγου Εκδοτών Επιστημονικών Βιβλίων