Μέρες Τηλεόρασης: Ανέκδοτο διήγημα

Αργία μήτηρ πάσης κακίας!

Να τι βρήκα στα αρχεία μου. Ένα αδημοσίευτο διήγημα.

Είπα να το μοιραστώ μαζί σας..

Όσο για όσα περιγράφονται στην ιστορία αυτή, παραφράζω την προειδοποίηση του Χάινριχ Μπελ στη "Χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ"

"Τα πρόσωπα και οι καταστάσεις αυτού του διηγήματος είναι φανταστικά. Αν όμως ο αναγνώστης διαπιστώσει κάποια συνάφεια στις δημοσιογραφικές μεθόδους που περιγράφονται με εκείνες μεγάλων ελληνικών καναλιών, ας έχει υπόψη του ότι αυτή η συνάφεια δεν είναι ούτε ηθελημένη ούτε ακούσια, αλλά απλά αναπόφευκτη"

Μέρες τηλεόρασης

του Κώστα Στοφόρου

Η μαύρη μερσεντές με τον σοφέρ, πάρκαρε μπροστά στην είσοδο του καναλιού. Ο παρουσιαστής κατέβηκε με το γνωστό -δέκα καρδιναλίων- ύφος του και προσπέρασε τους πάντες σα να ήταν αόρατοι. Αυτός κοίταζε κάπου ψηλά, καθώς τα ταπεινά μυρμήγκια -ή μήπως τα έβλεπε σα σκουλήκια;- προσπαθούσαν μάλλον να τον αποφύγουν, παρά να διασταυρωθούν μαζί του.

Βλέπετε, σε αντίθεση με το τηλεοπτικό κοινό το οποίο τον θαύμαζε και εξασφάλιζε στο δελτίο ειδήσεων που παρουσίαζε υψηλά ποσοστά τηλεθέασης, οι συνεργάτες και οι συνάδελφοι του τον αντιμετώπιζαν σαν κάποιο ύπουλο φίδι. Κανείς δεν ήθελε να βρεθεί υπό καθεστώς δυσμένειας. Δεν το είχε σε τίποτε να πετάξει στο δρόμο ακόμη και δημοσιογράφους με πολλά χρόνια στο επάγγελμα αν ένιωθε ότι τον αμφισβητούν.

Εκατομμύρια ευρώ είχε απλώσει στα πόδια του ο καναλάρχης για να τον φέρει εκεί. Και το περίεργο ήταν πως η επένδυση του φαινόταν μάλλον να αποδίδει.

Η Καίτη είχε κλείσει ήδη πέντε χρόνια δουλεύοντας στο αρχείο του καναλιού, τα περισσότερα μάλλον ανέφελα, πέρα από το καθημερινό άγχος και τα προβλήματα που προέκυπταν. Τον τελευταίο καιρό όμως το άγχος είχε αυξηθεί. Αιτία ο καινούργιος παρουσιαστής. Από τη στιγμή που πάτησε το πόδι του εκεί, δήλωσε πως κανένα πλάνο δεν θα φεύγει από το αρχείο χωρίς την έγκριση του. Κάτι που αγνόησε η φίλη της η Αναστασία και απλώς έχασε τη δουλειά της… Προσπάθησε να εξυπηρετήσει κάποιον δημοσιογράφο που βιαζόταν και το πλήρωσε ακριβά.

Ο "καινούργιος" -όπως τον έλεγαν μεταξύ τους- είχε καταφέρει να σπείρει σιγά- σιγά τη διχόνοια. "Διαίρει και βασίλευε" ήταν η τακτική του. Οι παρουσιαστές τσακώνονταν με τους αρχισυντάκτες, οι αρχισυντάκτες με τους δημοσιογράφους, οι τελευταίοι με τα συνεργεία και ούτω καθεξής. Αυτός, αφού είχε βάλει τα κατάλληλα φιτίλια, στο τέλος εμφανιζόταν ως ειρηνοποιός. Και πολλοί έκαναν το λάθος να τον θεωρούν φίλο ή σύμμαχο τους: Μεγάλο λάθος που θα το πλήρωναν αργότερα. Όταν θα ερχόταν η δική τους ώρα.

Η Καίτη πήρε το ασανσέρ και ανέβηκε στον τρίτο. Μόλις η πόρτα άνοιξε, ένιωσε ξαφνικά πως βρισκόταν σε πολεμική ατμόσφαιρα. Όλοι έτρεχαν πάνω- κάτω με χαρτιά και κασέτες στα χέρια. Ο παρουσιαστής που ειδικευόταν στα έκτακτα δελτία κατέφθασε λαχανιασμένος στο μακιγιάζ. Η μακιγιέζ έλειπε. Πανικός. Την έψαχναν παντού. Από το κοντρόλ ακούγονταν τα ουρλιαχτά του σκηνοθέτη. Η Καίτη μπήκε στο αρχείο, όπου ο προϊστάμενος μόλις την είδε της έδωσε ένα χαρτί με κωδικούς και την έστειλε στα ντουλάπια να ψάξει για κάτι κασέτες. Στο διάδρομο όλο το team των διευθυντών βρισκόταν επί ποδός πολέμου.

-Που είναι επιτέλους ούρλιαξε ο καινούργιος, εννοώντας προφανώς τον παρουσιαστή των εκτάκτων δελτίων.

Ένας αρχισυντάκτης τόλμησε να ψελλίσει ότι δεν εύρισκαν τη μακιγιέζ.

-Να βγει χωρίς μακιγιάζ, που να με πάρει και να με σηκώσει! Οι άλλοι το έχουν ήδη δώσει το θέμα. Γιατί δεν έχουμε ακόμη εικόνα;

-Το ξύνουν πάλι τα μαλακισμένα; Αυτή τη φορά ήταν ο σκηνοθέτης και αναφερόταν στο συνεργείο εξωτερικών μεταδόσεων που καθυστερούσε να στείλει εικόνα από τον "τόπο του εγκλήματος".

Ως από μηχανής θεός ξεπρόβαλλε ένας από τους παραγωγούς με μια κασέτα.

-Ήρθαν τα πρώτα πλάνα

-Κόψε τη μαλακία. Ρίξε σήμα για έκτακτο. Θα τα δείξουμε αμοντάριστα. Εσύ γράψε "αμοντάριστα πλάνα", είπε γυρνώντας στη κοπέλα που χειριζόταν τη γεννήτρια.

Στο μεταξύ εμφανίσθηκε στο διάδρομο η μακιγιέζ μέσα στη καλή χαρά με καφεδάκι και σάντουιτς. Κάποιος την άρπαξε από το χέρι. Ο μισός καφές χύθηκε.

Μακιγιάρισε πρόχειρα τον παρουσιαστή, που διέσχισε σε χρόνο ρεκόρ την απόσταση μακιγιάζ στούντιο. Τον καλωδιώσανε στα γρήγορα.

-Χρήστο βγαίνεις!

Αυτός άρχισε τα γνωστά "γεια σας κυρίες και κύριοι", είπε δυο λόγια για το περιστατικό και πήγε να κολλήσει. Η οθόνη πλημμύρισε εικόνες σε έντονο κόκκινο και ο αρχισυντάκτης υπαγόρευε αυτά που έπρεπε να ειπωθούν. Που και που ο καινούργιος άρπαζε το μικρόφωνο κι έδινε κι αυτός τη δική του πινελιά.

-Οι άλλοι βγάλανε "ζωντανό"!!!

Αυτή η απλή δήλωση του βοηθού σκηνοθέτη τους έκανε να αφρίσουν. Ο καινούργιος είδε την Καίτη που χάζευε τις εικόνες και τη διαολόστειλε.

-Εσύ δεν έχεις άλλη δουλειά;

Η Καίτη εξαφανίσθηκε "εν ριπή οφθαλμού. Όταν έφθασε στο αρχείο, είχε βγει ήδη ο δικός τους ρεπόρτερ -τηλεφωνικώς- και έδινε τις πρώτες λεπτομέρειες. Σε λίγο είχαν και εικόνα. Ένας άλλος ρεπόρτερ εμφανίσθηκε με το μικρόφωνο στριμωγμένος μέσα σε ένα πλήθος κόσμου.

Κάθε δυο λεπτά ερχόταν κάποιος στο αρχείο και ζητούσε τα ίδια ακριβώς πλάνα που είχαν δώσει σε έναν προηγούμενο. Μετά ζητούσαν τη φάτσα κάποιου που δεν βρισκόταν με τίποτα. Στο τέλος αποκαλύφθηκε ότι τους έδιναν το επίθετο με λάθος ορθογραφία και φυσικά ήταν αδύνατον να το βρουν στα κομπιούτερ.

Ξαφνικά ο θόρυβος και ο πανικός, όπως είχαν ξεκινήσει, κόπασαν. Ησυχία βασίλευε στον όροφο. Το θέμα αποδείχθηκε "πατάτα", όπως τις διαβεβαίωσε ο "ωραίος" δημοσιογράφος. Αυτός ήθελε να δείχνει πως πάντα είχε πληροφορίες από "μέσα". Παρίστανε πως ήξερε τα πάντα. Όλα τα παρασκήνια για το κάθε τι. Που και που πέταγε φράσεις όπως "χθες το βράδυ που έτρωγα με τον υπουργό" ή μου το είπε ο ίδιος ο Π…, γνωστός επιχειρηματίας και διαπλεκόμενος, που ήταν μόνιμος συνοδός του σε νυχτερινές εξόδους.

Με τέτοια προσόντα, δεν ήταν τυχαίο που είχε αποκτήσει την εύνοια του καινούργιου. Με απόλυτη μυστικότητα τον προετοίμαζε για παρουσιαστή των δελτίων του Σαββατοκύριακου. Αυτός που είχαν τώρα, γνωστός δημοσιογράφος με ιστορία στην τηλεόραση, του έμπαινε στο μάτι.

Πάντως αυτή τη φορά ο "ωραίος" είχε δίκιο. Το φοβερό και τρομερό θέμα για το οποίο δημιουργήθηκε τόση αναστάτωση, ήταν ζήτημα αν θα εύρισκε θέση κάπου χαμηλά στο δελτίο των οκτώ. Αυτή τη φορά ο καπνός δεν συνοδευόταν από φωτιά. Όμως πώς μπορείς να το ξέρεις; Από τη στιγμή που οι κύριοι ανταγωνιστές έβγαλαν "έκτακτο", το δικό τους κανάλι δεν μπορούσε να μείνει αδιάφορο.

Βεβαίως άντε αν ξεχωρίσεις το σημαντικό από το ασήμαντο. Η Καίτη που έβλεπε χιλιόμετρα εικόνων και δηλώσεων κάθε μέρα, πίστευε πως συχνά ό,τι καλύτερο υπήρχε το πετούσαν στο καλάθι των αχρήστων. Κάθε μέρα σβήνονταν, καταδικασμένα στη λήθη, πολύτιμα κομμάτια της πραγματικότητας. Από την άλλη το αρχείο διογκωνόταν με μακροσκελείς και ανούσιες συνεντεύξεις, με εικόνες και ρεπορτάζ που δεν είχαν τίποτε να πουν και που συνήθως επαναλάμβαναν τον εαυτό τους. Χιλιάδες τρακαρισμένα αυτοκίνητα, κηλίδες αίματος στα πιο απίθανα μέρη, πολιτικοί που μπαινόβγαιναν σε διάφορα κτίρια κάνοντας δηλώσεις, ζουμερά πλάνα γυναικών σε παραλίες, αίθουσες δικαστηρίων, μάχες, περιπολικά της αστυνομίας, πυροσβεστικά, δεκάδες πυρκαγιές όλων των ειδών, στρατιωτικές ασκήσεις, γραφεία κομμάτων και τόσα άλλα.

Από την άλλη θυμάται ότι όταν έγινε ο σεισμός στα Γρεβενά και έψαχναν για πλάνα, η μοναδική αναφορά, οι μοναδικές εικόνες από αυτή την πόλη της Βόρειας Ελλάδας, ήταν από ένα έγκλημα που είχε γίνει δυο χρόνια πριν.

Ακόμη χειρότερα ήταν αυτά που αναγκάζονταν να βλέπουν. Διαμελισμένα ή απανθρακωμένα πτώματα, νεκρά παιδιά, μέλη διαχωρισμένα από το σώμα και ότι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς. Το ανθρώπινο σώμα συλημένο από τις κάμερες και τους προβολείς. Μια τελετή νεκρολαγνείας. Σκηνές φρίκης, που ακόμα και στις εποχές με τη συνεχή παρουσία της βίας στα δελτία ειδήσεων κανείς δεν τολμούσε να τις δείξει. Ωστόσο είχαν την τιμητική τους στο αρχείο. Αυτές οι σκηνές δεν σβήνονταν. Μπορεί σε ένα κοντινό μέλλον να μη δίσταζαν πλέον και να τα έδειχναν στην κυριολεξία όλα.

Ο "ωραίος" είχε στρογγυλοκαθίσει με τον καφέ και τα τσιγάρα του και ανέλυε μια ακόμη από τις δημοσιογραφικές του επιτυχίες:

-Μου τα 'χαν πρήξει με το συνεργείο, όταν όμως τους έφερα το αποκλειστικό το βούλωσαν. Πρώτο θέμα μια βδομάδα. Οι άλλοι τρέχανε και δε φτάνανε. Και να φανταστείτε ότι έφτυσα αίμα για να τους πείσω να με στείλουνε στον Έβρο. Εγώ είχα εκεί τους δικούς μου ανθρώπους…

Συνήθως για να πάρεις άδεια από το Υπουργείο χρειάζεσαι βδομάδες. Μέχρι να στη δώσουν, πάει πέταξε το πουλάκι. Ο κολλητός μου εκεί πέρα όχι μόνο ήξερε πότε θα περνούσαν οι Ιρακινοί τα σύνορα, αλλά είχε κι ένα δικό του συνταγματάρχη που θα μας άφηνε το συγκεκριμένο βράδυ να ακολουθήσουμε την περίπολο.

Ο συνταγματάρχης ήταν πολύ ωραίος τύπος. Παίζανε χαρτιά με τον δικό μου που τον είχε ξελασπώσει σε κάτι δύσκολες φάσεις. Κάνανε και μπαρότσαρκες. Ξεσαλωμένος ο τύπος. Του είχε ρίξει από δίπλα και μια Βουλγάρα δίμετρη και ο συνταγματάρχης τα είχε παίξει.

Εκεί να δείτε χρήμα. Ο κολλητός έφερνε Βουλγάρες για τα μαγαζιά της Θράκης. Του τις χρυσοπληρώνανε. Μέχρι κι εμένα μου έδινε μια. "Για πάρτη σου", μου έλεγε. "Εγώ θέλω μόνο τα έξοδα μου. Μπορείς να τη βάλεις να σου δουλεύει. Κάνε την ότι θες τέλος πάντων".

Εγώ βέβαια του το 'κοψα, χωρίς αν τον προσβάλλω. Αυτός είχε πάντα στο σπίτι δυο- τρεις, τις καλύτερες…

Τον συνταγματάρχη λοιπόν, τον είχαμε του χεριού μας. Παίρνουμε που λετε την περίπολο από πίσω. Έκανε και ψόφο κι ας ήταν φθινόπωρο. Κρυφτήκαμε κάπου να βλέπουμε τον Έβρο και περιμέναμε. Το είχαμε δαγκώσει. Τα παιδιά από το συνεργείο λέγανε ότι θα μας την πέσει κανάς Τούρκος.

Κόντευε αν ξημερώσει κι ακόμη τίποτε. Ήταν θεοσκότεινα. Ξαφνικά ακούμε θόρυβο στο ποτάμι. Εμείς παίρνουμε θέση, το ίδιο κι οι φαντάροι. Με το που πλησιάζει ο θόρυβος, βγαίνουμε από την κρυψώνα. Ανάβουμε τα φώτα κι οι άλλοι ρίχνουν κάτι ριπές στον αέρα. Εμείς τους τραβάμε.

Τους βλέπουμε να καταβαίνουν από μια βάρκα, πανικόβλητοι. Άντρες, γυναίκες και παιδιά. Η περίπολος τους κυκλώνει. Ένας πάει να το σκάσει. Τον πυροβολούν στα πόδια. Πέφτει. Αυτό δεν το δείξαμε, να μην εκθέσουμε και το στρατό…

Ήταν κι ένας έλληνας μαζί τους. Του χώνω μέσα στη μούρη το μικρόφωνο και…

-Το έχουμε δει το υπόλοιπο έργο, τον κόβει η Καίτη.

Αυτός αγνόησε την παρεμβολή της και συνέχισε τη διήγηση του. Η Καίτη δεν τον άκουγε πια. Θυμόταν τα φοβισμένα και έκπληκτα πρόσωπα των Ιρακινών. Τον τρόμο τους. Τα πελώρια μαύρα μάτια των παιδιών. Τα δάκρυα της γυναίκας με το τσαντόρ. Και όλα αυτά γιατί ένα μαλακισμένο ήθελε "αποκλειστικό".

Τους θυμάται μετά από μέρες, στριμωγμένους σε κάποιο δωμάτιο. Ζητούσαν πολιτικό άσυλο που δεν τους δόθηκε. Που να τους έστειλαν άραγε;

Ο "ωραίος" στέκεται τώρα από πάνω της.

-Το ξέρεις ότι το πρόσωπο σου θα "γράφει" καταπληκτικά; Θέλεις να πω στον Καραπάνο να σου κάνει ένα δοκιμαστικό;

Η Καίτη του απάντησε ελάχιστα κόσμια, κάτι που δεν ήταν του χαρακτήρα της. Οι άλλες κοπέλες την κοιτούσαν έκπληκτες. Πάντως τα λόγια της είχαν αποτέλεσμα. Ο "ωραίος" έφυγε σα βρεγμένη γάτα.  

----------------------------------------------------------------------------------

Βράδυ πια. Το δελτίο έχει τελειώσει. Το ίδιο κι η βάρδιά της. Ακόμη και η μολυσμένη ατμόσφαιρα του δρόμου της φαίνεται πεντακάθαρη. Παίρνει βαθιές ανάσες σα να έβγαινε μόλις από τα βάθη της θάλασσας. Αποφασίζει να περπατήσει. Ο πραγματικός κόσμος μοιάζει γαλήνιος και ήρεμος. Κι ας ξέρει πως κι αυτό ακόμη είναι μια ψευδαίσθηση. Έχει χάσει για πάντα την αθωότητα της. Φαντάζεται τι γίνεται πίσω από κλειστές πόρτες και παράθυρα.

Κι όμως όλα της φαίνονται καλύτερα από αυτή την αρρώστια που ζει καθημερινά. Δεν ξέρει τι να κάνει. Να φύγει. Να πάει που;

"Η κόλαση των ζωντανών δεν είναι κάτι που θα υπάρξει. Αν υπάρχει μια, είναι αυτή που βρίσκεται ήδη εδώ, η κόλαση που κατοικούμε κάθε μέρα, που φτιάχνουμε με το να ζούμε μαζί. Δυο τρόποι υπάρχουν για να γλιτώσεις από το μαρτύριο της. Ο πρώτος είναι εύκολος σε πολλούς: δέξου την κόλαση και γίνε μέρος της έτσι που να μην τη βλέπεις πια. Ο δεύτερος είναι επικίνδυνος και απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση και γνώση: ψάξε και μάθε ν' αναγνωρίζεις ποιος και τι, στη μέση της κόλασης, δεν είναι κόλαση, κι αυτά κάνε αν διαρκέσουν, δώσ' τους χώρο"*.

Τα λόγια αυτά που θυμάται, της δίνουν κάποιο θάρρος, αλλά ελάχιστα την παρηγορούν. Οι λίγοι φίλοι, τα Σαββατοκύριακα, οι διακοπές, τα βιβλία, η μουσική. Όλα αυτά προσπαθούν να αποτελέσουν το αντίβαρο, αλλά η ζυγαριά γέρνει επικίνδυνα.

Στο σπίτι, δέχεται αργά την επίσκεψη της μητέρας της. Κρατάει στο χέρι της ένα εβδομαδιαίο περιοδικό ιλουστρασιόν κουτσομπολιού. Στο εξώφυλλο ο ¨καινούργιος" δηλώνει πως θα φέρει τη σοβαρότητα στις ειδήσεις.

"Ωραίο παιδί", σχολιάζει η μητέρα της κι αρχίζει ένας ακόμη από εκείνους τους καβγάδες.

---------------------------------------------------------------------------------

Την άλλη μέρα και πάλι στο κανάλι. Ο καινούργιος κι αυτή τη φορά αγέρωχος, διασταυρώνεται με τη Καίτη. Αυτή τη φορά όμως κάτι έχει αλλάξει. Της χαμογελάει και την καλεί στο γραφείο του.

-----------------------------------------------------------------------------------

Η παρουσιάστρια των μεσημβρινών δελτίων ειδήσεων του καναλιού, βγαίνει από το τζιπ της που το έχει παρκάρει κακότροπα μπροστά στην είσοδο. Πετάει τα κλειδιά στον φύλακα. Διασταυρώνεται με δυο κοπέλες, και μόλις που χαιρετάει τη μια.

Η μια -η τυχερή που έλαβε τον χαιρετισμό- λεει στην άλλη, τη νεώτερη:

-Να φανταστείς ότι μέχρι πέρσι η Καίτη δούλευε μαζί μας στο αρχείο.

Έκπληκτη η άλλη απαντά:

-Πάντως και από κοντά είναι πολύ όμορφη. Αλλά λίγο ψηλομύτα. Δε βρίσκεις;

-Σσσσς… Την προστατεύει η παλιότερη κοιτάζοντας γύρω της.

-Και οι τοίχοι έχουν αυτιά! 

*Ίταλο Καλβίνο, Οι αόρατες πόλεις, μετάφραση Ε.Γ.Ασλανίδης- Σάσα Καπογιαννοπούλου, εκδόσεις Οδυσσέας